هم اکنون که در حال سپری کردن سی و پنجمین سالگرد فرنچایز سوپر ماریو هستیم، شرکت نینتندو با عرضه Super Mario 3D All-Stars و نسخه‌های فرعی دیگری در یکی دو سال اخیر، توانسته است احساسات نوستالژیک طرفداران را بیش از پیش برانگیخته کند و پرچم این فرنچایز را بالا نگه دارد.
در طول این ۳۵ سال فعالیت مستمر استودیوهای فرست پارتی نینتندو، ماریو و دوستانش در صدها بازی مختلف حضور داشته‌اند، اما وقتی در مورد فرنچایز اصلی سوپر ماریو صحبت می‌کنیم، تعداد این بازی‌ها به حدود ۲۰ عدد می‌رسد. در ادامه سعی خواهیم کرد تا بهترین نسخه‌های سری سوپر ماریو را خدمت شما عزیزان معرفی کنیم. از آنجایی که واقعا هیچکدام از نسخه‌های لاین آپ اصلی سری سوپر ماریو ضعیف نبودند، ترتیب بندی این لیست کمی دشوار بوده است. بنابراین در این لیست بازی‌هایی را که نسبتا علاقه بیشتری به آن‌ها داشته‌ایم در رتبه بهتری قرار داده‌ایم.
همچنین لازم است اشاره کنیم که گرچه دو نسخه Super Mario Maker و Super Mario Maker 2 تجربه منحصربفردی محسوب می‌شوند، اما بیشتر شبیه به ابزاری برای خلاقیت هستند نه بازی ویدیویی. بنابراین تصمیم گرفتیم که آن‌ها را در این لیست لحاظ نکنیم.
19- New Super Mario Bros. 2
سال عرضه: ۲۰۱۲
پلتفرم: 3DS
صرف نظر از نام این بازی، New Super Mario Bros. 2 که روی کنسول 3DS عرضه شد، در واقع سومین نسخه از بازی‌هایی است که مجددا این سری را به ریشه‌های دو بعدی خود بازگرداند. در حالی که این بازی بر مکانیک Tried & True تاکید زیادی داشت و شامل یک ماموریت جانبی می‌شد که باید در آن تعداد زیادی سکه را در چندین راند جمع‌آوری می‌کردید، اما طراحی مراحل (Level Design) این بازی نسبت به نسخه‌های دیگر این فرنچایز تقریبا در سطح ضعیف‌تری قرار داشت.
18- Super Mario Bros. 2: The Lost Levels
سال عرضه: ۱۹۹۳
پلتفرم: Super Nintendo Entertainment System (SNES)
به دنبال موفقیت نسخه اورجینال Super Mario Bros در آمریکای شمالی و ژاپن، شرکت نینتندو تصمیم گرفت نام بازیYume Kojo: Doki Doki را در ایالات متحده به عنوان Super Mario Bros. 2 تغییر دهد. نسخه ژاپنی Super Mario Bros 2 با گرافیکی بهبودیافته نهایتا از طریق پکیج Super Mario All-Stars برای بازار آمریکای شمالی و روی کنسول SNES نیز عرضه شد. اما جدای از چالش فزاینده‌ای که نسبت به قبل ایجاد شده بود، نتوانست ارتقای چندان چشمگیری به حساب بیاید.
17- Super Mario Land
سال عرضه: ۱۹۸۹
پلتفرم: Game Boy
اولین ماجراجویی ماریو روی کنسول‌های دستی تجربه فوق‌العاده‌ای بود. اما به دلیل تکنولوژی محدود کنسول Game boy، مدت زمان بازی کوتاه بود و دنیای بازی حس چندان آشنایی نداشت. گرچه گرافیک این بازی بسیار ضعیف‌تر از نسخه‌های کنسولی سوپر ماریو بود، اما عنوان Super Mario Land بیشتر بر جنبه قابل حمل و منحصربفرد بودن تاکید داشت. همانند خود کنسول Game Boy، بازی Super Mario Land نیز قدم مهمی در سری سوپر ماریو به حساب می‌آید.
16- Super Mario 3D Land
سال عرضه: ۲۰۱۱
پلتفرم: 3DS
البته که دارندگان کنسول DS می‌توانستند نسخه بهبودیافته‌ای از Super Mario 64 را تجربه کنند، اما Super Mario 3D Land به عنوان اولین ماجراجویی سه بعدی ماریو روی کنسول‌های دستی عرضه شد. این بازی در زمینه طراحی مراحل، قطعات موسیقی و پاورآپ‌ها، تا حدودی به برخی از نسخه‌های قبلی شباهت داشت (به خصوص Super Mario Bros. 3). علاوه بر این، Super Mario 3D Land با استفاده از ویژگی‌های عینک سه بعدی کنسول 3DS توانست مکانیک‌ها و پازل‌های جالبی را ارائه دهد که در کنسول‌ها و بازی‌های دیگر یافت نمی‌شد.
15- New Super Mario Bros. U
سال عرضه: ۲۰۱۲
پلتفرم: Wii U
به عنوان یک بازی لانچ کنسول Wii U، بازی New Super Mario Bros. U به سرعت به یکی از آثار شاخص این کنسول نوپا تبدیل شد. گرچه بازی New Super Mario Bros. U تمامی مکانیک‌های خلاقانه دونفره نسخه قبلی که روی کنسول Wii عرضه شده بود را بازگرداند، اما موفق نشد عملکردی بالاتر از New Super Mario Bros. Wii داشته باشد. بسته الحاقی این بازی (که شامل لویجی نیز می‌شد)، بسیار فوق‌العاده بود و نسخه Switch آن به بازیکن اجازه می‌دهد که در نقش Toadette بازی کنند و از پاورآپ Super Crown برای تبدیل شدن به Peachette استفاده کنند.
14- Super Mario Land 2: 6 Golden Coins
سال عرضه: ۱۹۹۲
پلتفرم: Game Boy
دنباله نسخه کنسول دستی Game Boy، از بسیاری جهات نسبت به نسخه قبلی خود پیشرفت داشت. جدای از اینکه Super Mario Land 2: 6 Golden Coins از لحاظ طراحی مراحل بسیار گسترده‌تر از نسخه اول بود، این بازی برای اولین شخصیت واریو را به دنیا معرفی کرد که بعدا در نسخه‌های فرعی زیادی مثل Mario Kart، Super Smash Bross و Mario Party حضور پیدا کرد. شخصیت واریو به حدی برجسته شد که توانست نینتندو را قانع کند تا دنباله‌ای به نام Wario Land را برای Super Mario Land 2 عرضه و فرنچایز ویژه واریو را برای بازی‌های بیشتر در آینده خلق کند.
13- Super Mario Sunshine
سال عرضه: ۲۰۰۲
پلتفرم: Game Cube
پس از اینکه بازی Super Mario 64 توانست ژانر پلتفرمینگ سه بعدی را به شکلی ساختارشکن معرفی کند، وظیفه و مسئولیت سنگینی بر عهده نینتندو گذاشته شد تا بتواند نسخه‌های بعدی را نیز با همین کیفیت در ژانر پلتفرمینگ سه بعدی توسعه دهد. یکی از همین عناوین پلتفرمینگ سه بعدی Super Mario Sunshine بود. اگرچه Sunshine یک بازی خلاقانه، رنگارنگ و دارای طراحی هوشمندانه بود، اما مکانیک F.L.U.D.D این بازی از سوی بسیاری از طرفداران مورد استقبال قرار نگرفت، زیرا احساس می‌شد که به ریشه‌های سری سوپر ماریو پایبند نیست. به همین دلیل، Super Mario Sunshine باعث ایجاد یک دو قطبی بین هواداران شد.
12- New Super Mario Bros. Wii
سال عرضه: ۲۰۰۹
پلتفرم: Wii
بازی New Super Mario Bros پس از عرضه روی کنسول دستی DS در سال ۲۰۰۶، به عنوان یک موفقیت بزرگ تلقی شد. در پی آن، کمپانی نینتندو در سال ۲۰۰۹ بازی New Super Mario Bros را برای کنسول Wii نیز منتشر کرد که همانند نسخه DS، توانست عملکرد خیلی خوبی داشته باشد. نسخه Wii بازی New Super Mario Bros با معرفی پاورآپ‌های جدید و بخش CO-OP دونفره، موفق شد نظر مثبت هواداران را برای تجربه یک بازی با استایل کلاسیک سری سوپر ماریو به خود جلب کند.
11- Super Mario 3D World
سال عرضه: ۲۰۱۳
پلتفرم: Wii U
به دنبال موفقیت بازی Super Mario 3D Land روی کنسول 3DS، نینتندو عنوان دیگری را با مکانیک‌های مشابه ولی پاورآپ‌های بیشتر و طراحی مراحل بهبودیافته برای کنسول Wii U عرضه کرد. گیمپلی بازی Super Mario 3D World از مکانیک‌های آشنای مبتنی بر همکاری چندنفره که در نسخه‌های کنسولی سری Super Mario Bros استفاده می‌شدند نیز برخوردار بود و به بیان دیگر، اولین بازی سه بعدی در سری سوپر ماریو بود که از ویژگی‌های CO-OP استفاده کرد. در نتیجه این بازی، به عنوان یکی از بهترین بازی‌های آرشیو کنسول Wii U شناخته می‌شود. بعدها در نسخه Switch این بازی محبوب، ویژگی‌های آنلاین نیز اضافه شد.
10- Super Mario World 2: Yoshi’s Island
سال عرضه: ۱۹۹۵
پلتفرم: Super Nintendo Entertainment System (SNES)
از آنجایی که بازی Super Mario World در سال ۱۹۹۱ یک موفقیت چشمگیر برای شرکت نینتندو و کنسول Super NES به حساب می‌آمد، کسی انتظار نداشت که دنباله این بازی بتواند چیزی فراتر از نسخه اول ارائه دهد. در بازی Super Mario World 2: Yoshi’s Island بازیکن کنترل شخصیت Yoshi را به دست می‌گیرد و باید به Baby Mario کمک کند تا Baby Luigi را از دست Baby Bowser نجات دهد. این بازی باعث شد که شخصیت Yoshi به شکلی ناگهانی در بین هواداران محبوب شود و سرآغازی برای ساخت فرنچایز فرعی مختص این شخصیت باشد.
9- New Super Mario Bros. DS
سال عرضه: ۲۰۰۶
پلتفرم: DS
پس از موفقیت دو بازی سه بعدی Super Mario 64 و Super Mario Sunshine، نینتندو تصمیم گرفت مجددا به سراغ سبک دو بعدی برود. نتیجه نهایی عرضه بازی New Super Mario Bros بود که اولین نسخه دو بعدی از سال ۱۹۹۵(سالی که Yoshi’s Island منتشر شد) و اولین نسخه کنسول‌های دستی از سال ۱۹۹۲ (سالی که Super Mario Land 2 منتشر شد) به حساب می‌آمد. علاوه بر بهره‌مندی از طراحی مراحل نسخه‌های قدیمی دو بعدی، بازی New Super Mario Bros. DS پاورآپ‌های تازه‌ای مثل Mega Mushroom را نیز معرفی کرد که به ماریو اجازه می‌داد تا با کسب قدرت ویژه‌ای، همه موانع سر راه خود را نابود کند!
8- Super Mario Bros. 2
سال عرضه: ۱۹۸۸
پلتفرم: NES
شرکت نینتندو به جای اینکه دنباله نسخه اورجینال Super Mario Bros را در ایالات متحده امریکا برای کنسول NES عرضه کند، در واقع یک بازی ژاپنی دیگر به نام Yume Kojo Doki Doki را به نحوی بهبود داد که بتواند برند Super Mario Bros را به آن اختصاص دهد. دنباله آن یعنی Super Mario Bros 2 تا حد زیادی نسبت به نسخه اول متفاوت بود و به لطف برخورداری از موسیقی جذاب، مراحل سرگرم کننده و مکانیک‌های جدید و جالب، توانست عملکرد موفقیت آمیزی برای نینتندو داشته باشد.
همچنین برای اولین بار در سری سوپر ماریو، شخصیت‌های Princess Toadstool و Toad در این بازی قابل بازی بودند. علاوه بر این، شخصیت‌های جدیدتری مثل Shy Guy و Bob-omb نیز در بازی Super Mario Bros 2 معرفی شدند که بعدها در نسخه‌های دیگری از سری سوپر ماریو نیز حضور پیدا کردند.
7- Super Mario Galaxy 2
سال عرضه: ۲۰۱۰
پلتفرم: Wii
دومین ماجراجویی سه بعدی روی کنسول Wii، یعنی بازی Super Mario Galaxy 2 توانست میراث و موفقیت‌های شگفت‌انگیز نسخه اول را به طور کامل بر دوش خود حمل کند و حتی از برخی جنبه‌ها مثل طراحی مراحل نیز عملکردی بهتر از قبل داشته باشد. گرچه بازی Super Mario Galaxy 2 نتوانست از لحاظ ساختارشکن یا انقلابی بودن در سطح نسخه اول ظاهر شود، اما موفق شد شخصیت Yoshiرا به خوبی در ساختار خود بگنجاند و یکی از هوشمندانه‌ترین پلتفرمینگ‌های سه بعدی در تاریخ را به ارمغان بیاورد.
6- Super Mario 64
سال عرضه: ۱۹۹۶
پلتفرم: Nintendo 64
با ورود به نسل پنجم مدیوم گیم و عرضه کنسول Nintendo 64، سری سوپر ماریو نیز دچار تغییر و تحولاتی جدی شد. عرضه عنوان Super Mario 64 در سال ۱۹۹۶، برای همیشه معادلات بازی‌های پلتفرمینگ را تغییر داد. این بازی نه تنها اولین تلاش شرکت نینتندو برای ساخت یک سوپر ماریو سه بعدی بود، بلکه توانست فنداسیون و پایه‌ای باشد برای فرنچایزهای سه بعدی دیگر که در سال‌های بعد عرضه شدند.
مراحل سندباکس، دوربین انقلابی، گیمپلی به شدت لذت بخش و کنترل روان شخصیت ماریو (و شخصیت‌های لویجی، واریو و یوشی در نسخه DS)، تنها بخش کوچکی از چیزی است که باعث شد Super Mario 64 تبدیل به یک بازی خاص شود. همچنین باید به باس فایت‌های فوق‌العاده درگیرکننده (که از همان DNA قدیمی این فرنچایز برای طراحی مراحل باس‌فایت بهره‌مند بودند)، تمایل زیاد برای پیدا کردن و به دست آوردن ۱۲۰ ستاره و گرافیک فوق‌العاده زیبا در آن زمان اشاره کرد که باعث شدند نه تنها Super Mario 64 به یکی از بهترین نسخه‌های سری سوپر ماریو تبدیل شود، بلکه برای صنعت گیم حکم یک اثر جریان‌ساز را داشته باشد.
5- Super Mario Odyssey
سال عرضه: ۲۰۱۷
پلتفرم: Nintendo Switch
همزمان که شرکت نینتندو با عرضه کنسول Nintendo Switch مسیر و چشم‌انداز تازه‌ای را برای آینده خود ترسیم می‌کرد، سری سوپر ماریو نیز وارد فاز جدیدی شد. بازی Super Mario Odyssey توانست از بسیاری از ویژگی‌های مثبت و نقاط قوت Super Mario 64 بهره برده و به شیوه‌ای جدید و منحصربفرد دنیای خود را گسترش دهد.
از جمله قابلیت‌های جالب این بازی می‌توان به کلاه جادویی ماریو یعنی Cappy اشاره کرد که امکان کنترل کردن دشمنان و اشیا مختلف را فراهم می‌کند و لایه‌ای جدید به عمق مکانیک‌های گیمپلی بازی اضافه می‌کند. هر وقت که وارد بازی Super Mario Odyssey می‌شویم، محتوا، راز و یا ویژگی جدیدی را کشف می‌کنیم که برایمان بسیار هیجان‌انگیز است. عرضه اولین بازی از سری سوپر ماریو روی کنسول Nintendo Switch توانست بسیار موفقیت‌آمیز باشد و ضمن کسب متای ۹۷، فروش بسیار خوبی را نیز تجربه کند.
4- Super Mario Bros
سال عرضه: ۱۹۸۵
پلتفرم: NES
اثری که اولین جرقه بزرگ‌ترین و تاثیرگذارترین فرنچایز تاریخ را زد، قطعا شایستگی این را دارد که به عنوان یکی از بهترین‌ها در فرنچایز قلمداد شود. یک تیم کوچک با رهبری شیگرو میاماتو و تاکاشی تزوکا اثری را خلق کردند که تا دهه‌ها به عنوان یک استاندارد طلایی در صنعت گیم باقی خواهد ماند. زمانی ایده این بازی به ذهن این دو شخص رسید که آن‌ها تصمیم گرفتند عنوانی را خلق کنند که در آن، قهرمان بازی در محیط‌هایی رنگارنگ، دریا، آسمان و سرزمین‌هایی اسرارآمیز به ماجراجویی بپردازد.
خوشبختانه طرفداران بازی‌های ویدیویی در دهه ۸۰ میلادی از این ایده استقبال کردند و در نتیجه آن، الهام‌بخش‌ترین فرنچایز مدیوم گیم خلق شد. همچنین فراتر از آن، به دنبال مشکلاتی که در اوایل دهه ۸۰ میلادی برای صنعت آمریکای شمالی بوجود آمده بود، بازی Super Mario Bros توانست نقش مهمی در تقویت صنعت بازی‌های ویدیویی داشته باشد.
3- Super Mario Galaxy
سال عرضه: ۲۰۰۷
پلتفرم: Wii
بازی Super Mario Galaxy که از دموی تکنیکی کنسول GameCube در سال ۲۰۰۰ الهام‌گیری کرده بود، ماریو و دوستانش را این بار وارد فضا کرد و با معرفی مکانیک‌های جدید گیمپلی مثل Gravitional Pull و بهره‌گیری از شیوه‌های هوشمندانه در طراحی مراحل، توانست سری سوپر ماریو را به مسیر تازه‌ای وارد کند. گرچه کنسول Wii تا حد زیادی به موشن کنترل وابسته بود، اما نینتندو تصمیم گرفت که تاثیر این ویژگی را در سری سوپر ماریو تا حد امکان کاهش دهد.
و خب باید بگوییم که این موضوع مثمر ثمر واقع شد. زیرا مکانیک‌های کنترلی بازی Super Mario Galaxy حتی عملکردی بهتر از Super Mario 64 داشت و طوری نبود که با تاثیر منفی بر هماهنگی ذهن و دست‌ها، حواس بازیکن را از مرکزیت گیمپلی پرت کند. علاوه بر این، در این بازی برای اولین بار با Rosalina آشنا شدیم؛ شخصیتی که بعدا در نسخه‌های دیگری مثل Mario Kart، Super Smash Bros و نسخه‌های فرعی مختلف حضور داشت.
2- Super Mario Bros 3
سال عرضه: ۱۹۹۰
پلتفرم: NES
قطعا اینکه Super Mario Bros 3 توانست به پرفروش‌ترین بازی غیر باندل در تاریخ سری سوپر ماریو تبدیل شود دلیلی موجه دارد. این بازی موفق شد تمامی عناصر و المان‌های دو نسخه اول سوپر ماریو را تا حد زیادی بهبود و گسترش دهد و تعداد زیادی پاورآپ فان و جدید را معرفی کند که گیمپلی بازی را به سبکی جالب تغییر می‌داد. چه طرفدار پاورآپ کلاسیک Fire Flower بودید و چه طرفدار پرواز کردن با Racoon Tail، قطعا می‌توانستید از بازی Super Mario Bros 3 لذت ببرید.
همچنین باید به تعادل فوق‌العاده بین شیوه طراحی مراحل، سطح دشواری و قابلیت‌هایی که ماریو به دست می‌آورد نیز اشاره کرد که لذت بازی را دو چندان می‌کرد. علاوه بر این، بازی Super Mario Bros 3 برای اولین بار نقشههای Overworld را معرفی کرد که در نسخه‌های بعدی سری سوپر ماریو نیز استفاده شدند.
1- Super Mario World
سال عرضه: ۱۹۹۱
پلتفرم: Super Nintendo Entertainment System (SNES)
شاید ابتدا این طور به نظر می‌رسید که شرکت نینتندو قادر نیست دنباله‌ای را برای Super Mario Bros 3 منتشر کند که در سطحی برتر ظاهر شود، اما نینتندو توانست از عهده این ماموریت غیرممکن بربیاید. با ادامه گسترش نقشههای استایل Overworld، نینتندو فرصت‌های جدیدی را با این نقشه‌ها فراهم کرد تا بازیکنان را ترغیب کند که به مکاشفه بیشتر بپردازند و مناطق مخفی را پیدا کنند. از سوی دیگر امکان سیو کردن بازی برای بازیکنان فراهم شد تا بتوانند از تمامی محتوای بازی لذت ببرند.
گرچه در بازی Super Mario World تاکید کمتری روی استفاده از پاورآپ‌ها می‌شد، اما نینتندو به جای آن تمرکز خود را روی بهبود مکانیک‌های مبارزاتی گذاشت و Raccoon Tail را با Super Cape جایگزین کرد. همچنین به یاد داریم که برای اولین بار در این بازی با Yoshi دیدار کردیم؛ دوست دایناسوری ماریو که ضمن اعطای قابلیت‌هایی عالی، به ماریو این امکان را می‌داد که ضربات بیشتری را تحمل کند و شخصیت‌ها را ساپورت کند.
باس فایت‌های حماسی، تعدادی از بهترین قطعات موسیقی در تاریخ صنعت گیم و گرافیکی بهبودیافته، بازی Super Mario World را به یکی از به یاد ماندنی‌ترین بازی‌ها در دوران ۴۰ ساله صنعت گیم تبدیل کرد. این بازی همچون الماسی است که باید توسط تمامی افرادی که یک کنترلر بازی را در دست گرفته‌اند تجربه شود.
