تاریخچه سری بازی های جی تی ای
جی تی ای، یک بازی محبوب، پرفروش و پرحاشیه!
محال ممکن است کسی در این دوره و زمانه تا به حال اسمی از مجموعه جی تی ای Grand Theft Auto نشنیده باشد. این فرانچایز مشهور و پر حاشیه کار خود را بیش از 20 سال پیش آغاز کرده و تا به امروز توانسته با عرضه نسخههای مختلف، انواع رکوردها را جابهجا کند.
در این مقاله میخواهیم تا نگاهی به فراز و نشیب های این بازی در طی سال های مختلف داشته باشیم. توجه داشته باشید که در این مقاله به نسخههای اصلی و بزرگ سری جی تی ای اشاره میکنیم و سعی میکنیم تا نکاتی را ذکر کنیم که کمتر شنیده اید و نگاهی ویژه به ریشههای این مجموعه داشته ایم.
[lwptoc numeration=”none”]
شروع ماجرای جی تی ای
بیایید تا پیش از شروع ماجراها شما را با سه شخصیت کلیدی در خلق و رشد مجموعه Grand Theft Auto آشنا کنیم:
دن هوسر: «دنیل هوسر» که متولد نوامبر 1973 در لندن است، در خانوادهای هنر دوست متولد شد و بر خلاف پدرش که وکیل بود، مادرش هنرپیشه فیلمهای سینمایی بود. او با اینکه در دانشگاه جغرافیا تحصیل کرد، اما از همان کودکی میدانست که علاقه زیادی به بازی های ویدیویی دارد، بنابراین تصمیم گرفت تا در سال 1995 پاره وقت در شرکت BMG مشغول به کار شود.
او در ادامه به منصب ریاست در راکستار میرسد و نقش پررنگی در موفقیتهای این فرانچایز داشت و توانست به خوبی با ایدههای جاهطلبانهاش صنعت بازی را برای همیشه تغییر دهد.
سم هوسر: برادر بزرگتر «دن» متولد سال 1971 در لندن است که در دانشگاه Oxford و در رشته ادبیات تحصیل کرده است. هر دوی این برادرها از همان کودکی علاقه بسیار زیادی به بازیهای ویدیویی داشتند و بخش زیادی از کودکی آنها صرف انجام بازیهای ویدیویی مختلف شده است.
نقش «سم» در بازیها به هنگام ورود به دنیای سهبعدی خیلی پررنگتر میشود و میتوان ردپای او را در تیم نویسندگی تمام بازیهای راکستار دید. این دو برادر به قدری تاثیر بزرگی بر دنیا گذاشتند که در سال 2009 نام هر دوی آنها در لیست صد فرد تاثیرگذار دنیا قرار گرفت.
دیوید جونز: احتمالا نام او را کمتر از برادران «هوسر» شنیده اید، اما او در شکلگیری چنین بازی پرحاشیهای نقش کلیدی داشته است. «دیوید اسکات جونز» متولد اکتبر 1965 در شهر داندی اسکاتلند است که کار خود را در صنعت ویدیو گیم با توسعه بازی Menace آغاز کرد که در سال 1988 توانست فروشی 15,000 نسخهای داشته باشد و پس از آن هم بازی Blood Money هم به موفقیتی نسبی دست پیدا کرد.
پیش از مجموعه Grand Theft Auto او توانست بازیای به نام Lemmings بسازد که هم از دیدگاه منتقدان و هم از دیدگاه طرفدارن حسابی موفق ظاهر شد و توانست تا سود زیادی برای DMA و «جونز» به ارمغان بیاورد.
Grand Theft Auto (GTA)
انتخاب نام و ایده اول GTA!
یکی از مفهومهایی که پایه گذار بسیاری از بازیها کودکی ما بود، دنبال کردن یکدیگر بود و یک نفر در نقش پلیس باید دزد بازی را دستگیر میکرد. سران استودیو DMA هم تصمیم گرفتند تا عنوانی با چنین مفومی بسازند.
نام بازی در روزهای اول پروژه قرار بود تا Cops & Robbers باشد، اما به دلیل ایده های اصلی بازی که در ادامه ذکر میکنیم و فرار از کلیشه، نام این بازی به Race & Chase تغییر کرد.
بازی بر دو اصل بزرگ پابرجا بود، اول اینکه این یک بازی تعقیب و گریز است (و ایده دوم آزادی عمل است که در ادامه به آن اشاره میکنیم) و در آن شما باید در یکی از نقشهای دزد و یا پلیس، فرار کنید و یا دزدها را راهی زندان کنید. این ایده واقعا جذاب بوده و پتانسیلهای بالایی داشت.
اما این ایده خام خیلی در قالب یک بازی دزد و پلیسی خروجی چذابی نداشت و در مراحل تست نتوانست تا نظر گیم تسترها را جذب خود کند. بازی مشکلات فنی زیادی داشت و همچنان از عدم وجود شور و نشاط کافی رنج میبرد.
Race & Chase جزئیات زیادی و بینظیری برای آن زمان داشت. اما عدم پردازش صحیح این ایده باعث شده بود تا بازی بیشتر از آن که بخواهد جایگزین فیلمهای اسکورسیزی در صنعت بازی باشد، یک شبیهساز رانندگی کسلکننده باشد و پروژه شکست خورده به نظر برسد.
زنده باد اشتباه خوب!
در همین مراحل بود که تیم سازنده تلاش میکرد شور و نشاط بازی را افزایش دهد و راهی برای جذب گیمرها پیدا کند که ناگهان راه حل این مشکل ناخواسته پیدا شد. گیمرها در حین تجربه بازی به یک باگ عجیب برخوردند که توانست دنیای بازی های ویدیویی را برای همیشه تغییر دهد و پایه گذار انقلابی بزرگ شود.
وجود این باگ باعث شده بود تا زمانی که شما در نقش دزدها بازی میکنید، پلیس های بازی خیلی خشن با شما برخورد کنند و به جای تذکر و جریمه کردن حالا قصد جان شما را داشته باشند و بخواهند تا ماشین شما را چپ کنند.
این خطا در روند ساخت اما حسابی به دل گیم تسترها نشست و همگی اذعان داشتند که گیمپلی بازی جی تی ای بسیار هیجان انگیز و درگیر کننده شده است.
خلق شگرد یوبیسافت در بریتانیا!
همانطور که گفته شد، ایده دوم این بازی، تمام بازیهای Red Dead Redemption و GTA، بسیاری از بازیهای یوبیسافت و سی دی پراجکت و … آزادی عمل است. البته این آزادی عمل در آن زمان به هیچ وجه در میان بازیهای ویدیویی مرسوم نبوده و همه بازیها شما را در خطیترین ساختار ممکن به سراغ شکست غول و یا اژدها میفرستادند و شما همیشه باید پرنسس در خطر بازی را نجات دهید.
برادران هوسر که در آن زمان کارمندان DMA بودند از پیشگامان اضافه کردن ساختار جهانباز به این بازی بودند. در خاطرات هر دوی آنها ذکر شده که یکی از بازیهای مورد علاقه آنها در دوران کودکی Elite بوده و آنها سعی داشتند تا با جی تی ای Grand Theft Auto به رویای خود که ساختن یک بازی با چنین ساختاری بود برسند.
بازی ماموریت های مختلفی برای انجام داشت، اما بیش از این ماموریت ها گشت و گذار در محیط بازی جی تی ای بود که تسترها را به خود جذب کرده بود. اینجا بود که ساختار نیمه خطی بازی تقریبا شکست و آزادی عمل بازهم در این بازی بیشتر شد.
البته که پیش از این در برخی از نسخه های The Legend of Zelda هم شاهد چنین آزادی عملی بودیم، اما این جی تی ای Grand Theft Auto بود که توانست در بهترین فرم ممکن این آزادی را ارائه کند. این آزادی عمل با پلیس بودن در بازی کاملا در تضاد بود پس پلیس بودن از بازی کنار رفت.
البته که «جونز» و برخی اعضای استودیو از این آزادی عمل کمی ترس داشتند، به همین دلیل تصمیم گرفتند تا برای کشتن مردم به بازیکنان امتیاز دهند. تنها محدودیت شما در این بازی میزان Wanted یا تحت تعقیب بودن شماست. تنها محدودیت شما در بازی پایبندی شما به اصول اخلاقی است بنابراین مادامی که مشکلی با کشتن مردم نداشته باشید، هیچ محدودیتی در برابرتان نیست!
خلق ایدههای چند ده ساله!
جی تی ای Grand Theft Auto را میتوان یکی از اولین بازی های تاریخ ویدیو گیم است که به جای قهرمانی پاک و معصوم، از ضد قهرمانی بیرحم استفاده میکند (تنها بازی Death Race 1000 در دهه هفتاد میلادی این قابلیت را داشت). این سنت ضد قهرمان سازی توانست تا بازی های زیادی را تحت تاثیر قرار دهد و ما امروزه در نسخه دوم Red Dead شاهد اوج بلوغ و رشد آن هستیم.
پیشتر به محدودیت تحت تعقیب قرار گرفتن در بازی اشاره کردیم. بازی برای شما را از این حالت نجات بدهد در سال 1997، مغازههایی تحت عنوان Respary Shop طراحی کرد که رنگ خودروی شما را تغییر میداد و ما شاهد این مورد در تمامی نسخه های جی تی ای GTA بودیم.
از دیگر جلوههای نبوغ و خلاقیت «دن هوسر» را میتوان اضافه کردن ایستگاههای رادیویی محدود دانست که این مورد هم چه در GTA و چه در بازیهای مدرن دیگر تاثیر بزرگی گذاشت.
بازی در سه شهر در جریان بود: San Andreas که شامل تپهها و خیابانهای بلند میشد و الهام گرفته از سان فرانسیسکو بود، Vice City که شهری ساحلی با نخلهای بلند بود الهام گرفته از میامی بود و در نهایت هم Liberty City که الهام گرفته از شهر نیویورک با آسمان خراش های بلندش بود.
رقیب قدرتمند و کمپین تبلیغاتی عجیب
پیش از هر چیز باید اشاره کنیم که با همه این تغییرات جدید در بازی دیگر منطقی نبود که نام بازی Race & Chase باشد، بنابراین نام بازی به جی تی ای GTA که مخفف Grand Theft Auto است، تغییر یافت (شاید با خود بگویید سرقت بزرگ اتومبیل اسم مسخره ایست، اما حقیقت امر اینجاست که این نام یک جرم رسمی در غرب است!).
در آن سال های بازی Tomb Raider هم عرضه شد که با گرافیک سه بعدی خود حسابی مورد توجه قرار گرفت و نزدیک بود که حتی جی تی ای GTA را هم کنسل کند.
بر خلاف نظر «جونز»، سران DMA تصمیم گرفتند تا با فردی به نام «مکس کلیفورد» برای تبلیغات بازی همکاری کنند و سنت تبلیغات جنجالی راکستار از همین جا شروع شد.
«کلیفورد» خشونت و محتوای بزرگسالانه را نقطه قوت بازی میدانست و سعی داشت تا با حاشیهسازی رسانهها را وادار کند درباره GTA بنویسند. مواردی نظیر جنایت، رشوه، دزدی، قاچاق اسلحه، دزدی مسلحانه و … تنها بخشی از کلماتی بودند که روی پوستر بازی نوشته شده بود. کمپین تبلیغاتی «کلیفورد» حالا جواب داده بود و پیش از انتشار، پای جی تی ای GTA به همه جا حتی در خانه اعیانهای انگلستان باز شده است.
انتشار جی تی ای
با همه این تفاسیر جی تی ای رده +17 را دریافت کرد و در 21 نوامبر 1997 در بریتانیا منتشر شد. با اینکه کنترل ضعیف و گرافیک قدیمی در مقایسه با بازیهای روز باعث نقدهایی علیه جی تی ای GTA شد، اما گیم پلی اعتیاد آور آن و حاشیه های ایجاد شده کمک شایانی به فروش بازی کردند. این بازی فروش عجیبی در ابتدا نداشت، اما نکته اصلی حفظ روند فروشش برای هفته هایی طولانی بود.
بازی در نهایت با انتشار بر روی GBC، PS1 و PC توانست تا 3 میلیون نسخه فروش داشته باشد و پایهگذار تغییراتی بزرگ در دنیا شود.
جی تی ای 2 (GTA 2)
شکلگیری راکستار
به دلیل ضررهای مالی مختلف که هیچکدام هم ناشی از ویدیوگیم نبودند، BMG تصمیم گرفت تا استودیو DMA و بخش سرگرمی خود را واگذار کند. شرکت تیک تو هم تصمیم گرفت تا این استودیو را به همراه همه بازیها و امتیازاتش خریداری کند.
حالا «دن»، «سم» و «جونز» باید بریتانیا را ترک میکردند و برای شکل دادن راکستار نورث به نیویورک میرفتند. حالا اما «دن» دیگر به مقام ریاست رسیده بود و میتوانست تا ایدههای خود را آن طور که دوست دارد به بازیها اضافه کند.
محتواهای اضافه و فرهنگ همیشگی راکستار
راکستار برای ساخت GTA 2 کمتر از 12 ماه فرصت داشت، به همین خاطر نمیتوانست تغییراتی بزرگ در بازی دوم ایجاد کند. از این رو برای زنده شدن محیط بازی شاهد اضافه شدن 7 گروه گانگستری مختلف به بازی بودیم. این بار حتی پای گارد ملی و پلیس فدرال هم به بازی باز شده بود و در صورت بالا رفتن درجه Wanted بودن، آنها هم به پلیس ها می پیوستند.
به دلیل زمان کم برای ساخت بازی، فرهنگی که امروزه آن را به کرانچ میشناسیم، در استودیو راکستار آغاز شد. خود «دن هوسر» از پیشگامان این کار بود و به گفته کارمندان همیشه اولین نفر در موقع ورود به استودیو و آخرین نفر به هنگام خروج بود.
اینجا جایی بود که اختلافات سلیقهای و عقیدهای «دن هوسر» با «جونز» به اوج خود رسید و به نظر که کم کم باید شاهد جدایی «جونز» میبودیم.
مراسم E3
جی تی ای 2 GTA 2 تبلیغات نسبتا گستردهای در مراسم E3 داشت، اما با استقبال خوبی مواجه نشد و حتی فیلم کوتاه و بدون بودجه بازی هم نتوانست توجهها را به خود جلب کند. مشکل همیشگی بازی برقرار بود: گرافیک قدیمی! البته نباید از حاشیه به وجود آمده برای بازی هم غافل شویم.
پس از ماجرای تیراندازی در دبیرستان کلمباین حساسیت ها روی بازیهای ویدیویی به شدت افزایش یافته بود و طبیعتا عنوان خشنی مانند جی تی ای GTA در صدر این اتهامات قرار میگرفت.
شکست پل پیروزی است
البته GTA 2 به معنای واقعی شکست نبود. بازی داستانی جذابتر و ارتقاهای مهمی نسبت به نسخه قبلی داشت که همگی در زمانی کوتاه میسر شدند. فروش بازی و نظر منتقدان اما چندان رضایتبخش نبود و «دن هوسر» با اخطار جدی سران تیک تو مواجه شد.
جی تی ای 3 (Grand Theft Auto 3)
فوتیج طلایی و زمین بازی جدید
«دن هوسر» در هنگام توسعه جی تی ای 2 به یک طراحی دو و نیم بعدی از بازی برمیخورد. ناگهان دنیای سرگرمی از ایده او تکان میخورد.
او با خود میگوید که اگر این گیمپلی اعتیادآور به دنیای سهبعدی بیاید چه اتفاقاتی خواهد افتاد؟ از طرفی عرضه PS2 تاثیرات مثبت زیادی بر صنعت بازی داشت و حالا با قدرت سختافزاری بیشتر، بازیسازان آزادی عمل بیشتری داشتند.
خوشبختانه راکستار در آن زمان نیازی به طراحی موتور بازیسازی نداشت و موتور قدرتمند RenderWere به خوبی توانست در چند بازی اول به کمک راکستار بیاید.
موفقترین کامبک!
حالا که «جونز» ملاحظهکار از استودیو جدا شده بود و «دن هوسر» صاحب تمام قدرت بود، تمامی ایدهها عجیب ممکن بود رنگ واقعیت به خود بگیرند. اولین تصمیم مهم بازی جی تی ای برای ورود به دنیای سهبعدی، ارائه آزادی عمل بود. جی تی ای 3 GTA 3 به معنای واقعی کلمه اولین و بهترین جهان باز زمان خودش بود و توانست تا استاندارد هایی تعریف کند که برخی تا به همین امروز هم پابرجا مانده اند.
هیچ اجباری در انجام ماموریتهای اصلی و فرعی در این بازی وجود ندارد و این بازیکن است که تصمیم میگیرد چه زمانی چه کاری را انجام دهد.
شکست دشمن دیرینه و ساخت دشمنی جدید!
جی تی ای 3 GTA 3 قصد داشت تا هر طور شده Tomb Raider را شکست دهد و همانطور که در ادامه اشاره میکنیم توانست تا تاج سلطنت را بر سر خود بگذارد، اما از طرفی مشکلات «دن هوسر» با سری Driver باعث شد تا شاهد ایستراگهای مختلفی از این بازی در نسخههای مختلف جی تی ای GTA باشیم.
البته همانطور که مشخص است، در این دوئل خطرناک، این سری جی تی ای GTA و «دن» بودند که توانستند با نبوغ خود پیروز میدان شوند.
بازی قصد داشت تا به Liberty City بازگردد. این بار «سم هوسر» از نویسندگان بازی بود و سعی داشت تا داستانی جذاب تعریف کند و سینما و ویدیوگیم را بیشتر از هر زمانی به هم نزدیک کند. جی تی ای 3 GTA 3 علاوه بر موضوعش که شباهتهای زیادی به فیلمهای سینمایی داشت، از جمله بازیهایی بود که تیم بازیگریاش شامل چندین ستاره بزرگ هالیوودی میشد.
«مایکل مدسن»، «کایل مک لاکان» و چندین بازیگر بزرگ دیگر در جی تی ای 3 GTA 3 به ایفای نقش پرداختند
جی تی ای 3 GTA 3 محیطی واقعا زنده و پویا داشت و با وجود صامت بودن شخصیت اصلی، شاهد جزئیات ریز و درشت زیادی در کوچه و خیابانها بودیم. علاوه بر داستان جذاب و جزئیات، باید به فیزیک خوب و ممتاز بازی هم اشاره کنیم که برای آن دوران انقلابی بزرگ محسوب میشد.
میراث همیشگی هوسر
در جی تی ای 3 شاهد اوج گیری ایستگاههای رادیویی بودیم و ترانههای مختلفی لایسنس حضور در بازی را داشتند. بازی ایستگاههای رادیویی مختلفی داشت که هرکدام در سبک خاصی فعالیت میکردند. از دیگر مواردی که در GTA 3 متولد شد و پای ثابت همه بازیهای راکستار بوده، دوربین سینماتیک بازی است که کار خود را از این بازی آغاز کرد (برادران هوسر مانند کوجیما همیشه علاقه خاصی به سینما داشته اند).
شکست مجدد در E3
در اوایل دهه 2000 صحبتهای زیادی مبنی بر تاثیر منفی بازیهای ویدیویی بر کودکان مطرح بودو طبیعتا انگشت اتهام به سمت بازیهای خشنی مانند جی تی ای GTA میرفت. همه این موارد باعث شد تا مردم دل خوشی از جی تی ای GTA نداشته باشند و در مراسم E3 استقبال سردی از این بازی صورت بگیرد.
فاجعه بزرگ
دفتر راکستار نورث در نیویرک قرار داشت و در تاریخ 11 سپتامبر 2001 در چند کیلومتری این دفتر حادثه تروریستی برجهای دوقلو رخ داد. علاوه بر تاثیرات منفی زیادی که این حادثه بر جامعه آمریکا و کارمندان راکستار داشت، باعث شد تا بازی با حذفیات متعددی مواجه شود که البته خوشبختانه آسیب بزرگی به بازی وارد نکرد.
در GTA 3 قرار بود تا با شلیک تفنگهای سنگین اعضای بدن جدا شوند که در نهایت تنها جدا شدن سر توانست در بازی بماند. رنگ ماشینهای پلیس و البسه آنها کاملا تغییر کرد تا شباهتی به پلیسهای نیویورک نداشته باشد.
در Liberty City شاهد آسمان خراش های زیادی بودیم که تعدادی از آنها به دلیل شباهت به برجهای دوقلو از بازی اصلی حذف شدند. این اتفاق باعث شد تا بازی با چندین هفته تاخیر منتشر شود.
موفقیت تکرار نشدنی
با همه این مشکلات و حذفیات بازی که باعث شد تا کمپین تبلیغاتی راکستار به جای خشونت بر روی گروه های مافیایی تمرکز کند، جی تی ای 3 اما آمده بود تا موفق شود و هیچ چیز جلودارش نبود. 22 اکتبر 2001 بازی با تغییر ظاهر کاور در آمریکا منتشر شد و توانست تا با سرعتی باورنکردنی به فروش چندین میلیونی برسد.
جی تی ای در آن زمان در انحصار PS2 بود که حتی توانست فروش این کنسول را هم بالا ببرد و در نهایت PlayStation در آن سال توانست 30 میلیون واحد کنسول بفروشد که رقم واقعا زیادی است!
GTA 3 علاوه بر استقبال گرم مردم، توانست تا حسابی مورد توجه منتقدان هم قرار بگیرد. بازی متوسط نمره 97 را کسب کرد که آن را برای همیشه در تاریخ ویدیوگیم جاودانه کرد. مهمتر از همه اینها میراث بزرگ این بازی است که تاثیر زیادی بر همه بازیهای بعد از خود داشت.
شاید نسخههای بعدی فروشهای بیشتر و یا نمرات بالاتری گرفتند و به نسبت آنها، جی تی ای 3 داستانی سطحی داشته باشد، اما میراث این بازی در حد و اندازههای کل صنعت بازی است.
Grand Theft Auto: Vice City
فرمول موفقیت چیست؟
بازی بعدی راکستار GTA: Vice City بود که میبایست بازی قبلی را گسترش داده و آن را به بلوغ برساند. در این نسخه از جی تی ای GTA به شهر Vice City سفر کردیم که الهام گرفته از میامی ایالات متحده است. از جمله ویژگیهای این شهر لامپهای بزرگ نئونی، خط ساحلی طولانی و نخلهای بلند است که راکستار به خوبی توانست آن را به تصویر بکشد.
برگ برنده اول: سینما
تقریبا غیرممکن بود که بازی بتواند در این زمان کم به ارتقای گرافیکی بزرگی دست پیدا کند (البته که ظاهر بازی به نسبت نسخه سوم واقعا بهتر بود) و راکستار تنها توانست تا برخی مکانیزمهای ساده و تعدادی وسیله نقلیه جدید به بازی اضافه کند. این عدم ارتقا میتوانست باعث عدم رشد و توقف بازی در همان مراحل شود، اما «دن هوسر» به خوبی ثابت کرد که چگونه میتواند در محدودیتها رشد کند.
این بازی و (GTA: San Andreas) بر خلاف دیگر عناوین در سالی قبل از سال انتشار بازی جریان داشت. در دهه 80 میلادی و در شهر میامی ما شاهد اوجگیری خلافکارهای اهل کوبا و تاهیتی بودیم که اغلب در کارتلهای مواد مخدر عضویت داشتند. این بازی برای ساخت از منابع الهام بینظیری مانند فیلم Scarface بهره میبرد. حال و هوای سینمایی حالا بیش از همه در Vice City دید میشد.
«دن هوسر» برای اجرای این ایدههای سینمایی بزرگ به سراغ بازیگران مختلف هالیوودی رفت و توانست تا صداپیشههای خوبی برای این بازی استخدام کند.
«ری لیوتا» فقید به خوبی توانست تا از عهده نقش تامی ورساتی بر بیاید و یکی از ماندگارترین پروتاگونیستهای تاریخ ویدیوگیم را خلق کند. در کنار او شاهد هنرنمایی «تام سیزمور»، «ویلیام فیچنر»، «رابرت دیوی» و چندین نفر دیگر از بازیگران هالیوودی هستیم که Vice City را یه یکی از سینماییترین بازی های تاریخ بدل کرده است.
برگ برنده دوم: رادیو
به همه این ایدههای سینمایی جاهطلبانه باید موجهای رادیویی بینظیر و متنوع را اضافه کنیم که توانسته GTA: Vice City را از همه عناوین جدا کنند.
با اختلاف میتوان رادیو Vice City را بهترین در کل سری جی تی ای دانست که سرشار از آهنگهای لایسنس شده دهه هشتاد بود و به خوبی توانست حال و هوای آن دوران را به بازیکن منتقل کند.
هیچکس از Vice City ناراضی نیست جز یک نفر!
همانطور که پیشتر اشاره کردیم، برادران هوسر علاقه خاصی به آثار سینمایی داشتند و در تلاش بودند تا بازیهای خود را تا حد امکان به فیلمهای سینمایی شبیه کنند. اوج این نزدیکی سینما و ویدیوگیم در Vice City رخ داد و میتوان این عنوان را سینمایی ترین بازی راکستار و یکی از سینماییترین بازیهای تاریخ ویدیو گیم دانست.
البته که روند همکاری راکستار با بازیگران هالیوودی پس از Vice City افت شدیدی داشت و بسیار کاهش پیدا کرد. «دن هوسر» بعد ها در مصاحبه ای اشاره کرد: “من نمی خواهم داستان های گذشته را دوباره زنده کنم. اما ما دیگر از هیچ بازیگر بزرگی در عناوینمان استفاده نخواهیم کرد و یکی از دلایل این اتفاق وجود خود بینی در شخصیت آنهاست. اما دلیل بزرگتر و مهمتر، ایمان ما به صداپیشگان و بازیگران تازه کار است، چرا که در بین آنها افراد با استعدادی وجود دارند که تا به حال صدایشان را نشنیدهایم.“
«ری لیوتا» فقید که سابقه درخشش در یکی از بهترین فیلم های تاریخ یعنی Goodfellas را دارد، به دلایل متعددی از همکاری خود با راکستار راضی نبود. او به هیچ وجه درباره این همکاری مطمئن نبود و در تلاش بود تا به این همکاری خاتمه دهد.
او از روند کار به عنوان بازیگر نقش تامی راضی نبود و گفت: “این آخرین بازی ویدیویی لعنتی من است”. بحث دیگر «ریوتا» با راکستار گیمز بر سر مسائل مالی بود و او به هیچ وجه انتظار چنین موفقیتی از Vice City نداشت.
پایان خوب «تامی» و راکستار
در نهایت بازی در 29 اکتبر 2002 منتشر شد و نتایج همه را شگفتزده کرد. بازی تنها در 24 ساعت اول توانست 500,000 نسخه بفروشد و فروش 1.4 میلیون نسخهای در دو روز اول رکورد سریعترین فروش بازی در آن زمان را به نام Vice City ثبت کرد.
در نهایت روند خوب فروش Vice City همچنان ادامه داشت و بازی در نهایت توانست تا 17.5 میلیون نسخه بفروشد و تبدیل به یکی از پرفروشترین بازیهای PS2 شود. منتقدان هم استقبال بینظیری از بازی کردند و نمره 95 هم گویای این حقیقت است.
Grand Theft Auto: San Andreas
گسترش فرمول موفق همیشگی
راکستار که تا آن زمان یکی از یزرگترین ناشران صنعت ویدیوگیم بود، برای تکمیل سهگانه نسل ششمی خود نیاز به تغییرات زیادی داشت. داستان جذاب توانست تا حدی شباهت های زیادی دو نسخه قبلی را مخفی کند، اما حالا نوبت به بازی سوم رسیده بود و راکستار باید هر چه داشت را رو میکرد.
این بار حالا بازی از هر زمان دیگری بزرگتر شده بود و ما شاهد یکی از بزرگترین نقشه ها در تاریخ ویدیو گیم بودیم. بازی در سه شهر Los Santos، San Fierro و Las Venturas که نماد هایی از لس آنجلس، سان فرانسیسکو و لاس وگاس بودند جریان داشت و ما شاهد کازینوهای بزرگ لاس وگاس، آسمان خراشهای سان فرانسیسکو و گنگسترهای لس آنجلس در بازی بودیم.
جزئیات جذاب
علاوه بر انتخاب درست دهه 90 میلادی برای بازی، ما شاهد بسیاری فعالیت فرعی در بازی بودیم که GTA: San Andreas را به زندهترین شهر مجازی در آن زمان بدل میکرد. از توجه به ظاهر و پوشش مردم در محیط های مختلف گرفته تا واکنش هایی که به شما و رفتارهایتان نشان میدادند، همگی باعث واقعی شدن بیش از حد جی تی ای San Andreas شدند.
صحبت از فعالیتهای فرعی شد و به عقیده بسیاری جی تی ای San Andreas با اختلاف در این زمینه از بقیه بهتر است. در این بازی میتوانید با «سی جِی» غذا بخوید، ورزش کنید، قمار کنید، از منازل دزدی کنید، در مسابقات ماشینهای لو رایدر شرکت کنید. حالا میتوانید ظاهر و حتی موهای سر و صورت سی جی را مطابق با سلیقه خود شخصی سازی کنید.
گنگ گنگ گنگ!
یکی از جالب ترین و بهترین ویژگی های جی تی ای San Andreas، وجود گنگ های مختلف در بازی بود که توانست روح خاصی به بازی ببخشد. هر محله در بازی تحت تصرف یک گنگ خاص بود. آنها همگی ظاهر و سر و شکل خاصی داشتند و حتی با دست علامت مخصوص گنگ خود را نشان میدادند. داستان بازی در اصل حول محور زنده کردن گنگ محله گروو استریت Grove Street است.
شما میتوانید برای قدم زدن در شهر اعضای گنگ را با خود ببرید و با هم سراغ سلاخی کردن «بالاس»ها و «واگوس»ها بروید.
قهوه ممنوعه
همانطور که اشاره کردیم جی تی ای San Andreas حجم کمنظیری از جزئیات و فعالیتهای مختلف را در خود جای داده بود، که تا آن زمان در هیچ بازی دیگری شاهد آن نبودیم. البته که راکستار کمی در این زمینه زیادهروی کرده بود و به بازیکن امکان برقراری رابطه جنسی در بازی را میداد.
البته تیم توسعه بازی برای جلوگیری از مشکلات در زمینه رتبهبندی سنی و فروش، تصمیم به حذف این قابلیت گرفتند. البته که به دلیل کمبود وقت راکستار تنها کدها را غیرفعال کرد.
بازی عرضه موفقی داشت و مثل همیشه منحصرا برای PS2 منتشر شد. حاشیه اصلی اما از انتشار بازی بر روی PC آغاز شد. یک ماد ساز هلندی زمانی که در حال بررسی کدهای بازی بوده، با تعدادی کد غیرفعال در بازی مواجه میشود و با فعال کردن آنها ماد جدیدی برای بازی به نام Hot Coffee منتشر میکند که حسابی در اینترنت سر و صدا میکند و راکستار را حسابی به حاشیه میبرد.
وجود چنین محتوایی در بازی باعث شد تا بازی مجدد رده بندی سنی شود و این بار با دریافت درجه سنی فقط بزرگسالان، نتواند در بسیاری از فروشگاهها به فروش برسد و همین موضوع تا حدی به فروش بازی آسیب زد.
راکستار به دلیل این ماد مجبور شد تا چندین قرامت میلیون دلاری پرداخت کند که تا حدی به اعتبار و سود این شرکت لطمه زد.
گرو استریت، خونهمون!
جمله بالا یکی از ماندگارترین دیالوگ ها در تاریخ ویدیو گیم جی تی ای است. اگر نگاهی به نظر سنجی های سایت های مختلف درباره محبوب ترین کاراکتر ویدیو گیم داشته باشید، یکی از جدی ترین مدعیان پیروزی شخصیت «کارل جانسون» است.
یکی از نمادین ترین کاراکتر های سری جی تی ای GTA و یکی از محبوبترین شخصیتهای تاریخ ویدیو گیم توسط رپری به نام «یانگ مالای» صداگذاری شده که ساکن لس آنجلس بوده و چندین آلبوم منتشر کرده و لیبلی موسیقی تاسیس کرده است.
در سال 2020 بود که او در جواب طرفداران که آیا در GTA 6 خواهد بود یا خیر، به راکستار فحاشی کرد و انزجار شدید خود از راکستار گیمز را عمومی کرد.
طرفداران از این اتفاق شوکه شدند، اما ظاهرا مشکل اصلی راکستار با «مالای» بر سر پاداش دریافتی بوده و او به هیچ وجه از رقم پرداختی راکستار راضی نبوده و به همین دلیل احتمالا هیچگاه شاهد بازگشت «سی جی» افسانهای نخواهیم بود.
ستاره شدن در محدودیت
جی تی ای Grand Theft Auto: San Andreas توانست تا بار دیگر دستاورد های بزرگی برای راکستار به ارمغان بیاورد و تنها در همان هفته اول 2.06 میلیون نسخه در ایالات متحده فروخت. در همین زمان در بریتانیا بازی توانسته بود فروش 650,000 نسخه را هم رد کند و در هفته اول 235 میلیون دلار درآمد زایی کند.
در مارس 2005 این بازی با دستیابی به فروش 12 میلیون نسخهای توانست تا پرفروشترین بازی PS2 لقب بگیرد. در نهایت این بازی با توانست تا با فروش 27.5 میلیون نسخهای به یکی از موفقترین و محبوبترین بازیهای تاریخ بدل شود.
موفقیت San Andreas تنها به مسائل مالی مربوط نمیشود و این بازی توانست تا متوسط نمره 95 را از منتقدان کسب کند. هنوز بسیاری San Andreas را بهترین بازی سری GTA و بهترین بازی تاریخ میدانند و هنوز هم این بازی طرفداران خاص خود را دارد.
اگر علاقه مند به تجربه چند نفره بازی هستید به آسانی میتوانید وارد یکی از سرورهای رولپلی بازی شوید و این بار در نقش یک گنگستر واقعی شهر را به آشوب بکشید.
جی تی ای 4 (Grand Theft Auto 4)
تغییرات بزرگ
یکی از بزرگترین ایدههای مجموعه جی تی ای GTA از همان ابتدا، وجود شوخیهای متعدد و فضایی شاد و مفرح بوده و داستانی خوب و جذاب را در این فضا تعریف میکرد. همچنین سه بازی قبلی این مجموعه همگی موتوری مشترک داشتند که البته ساخته راکستار نبود. موفقیتهای سهگانه GTA بر روی PS2 توقعات را باز هم از نسخه بعدی بالاتر برد و باید مثل همیشه با عنوانی بزرگتر و جاهطلبانهتر روبهرو میشدیم.
اولین و بزرگترین تغییر این بازی، موتور بازی سازی بود که حالا به موتور اختصاصی راکستار یعنی RAGE تغییر کرده بود. این تغییر علاوه بر پیشرفتهای چشمگیر گرافیکی و بصری، فیزیک بازی را فوقالعاده کرده بود و میتوان فیزیک جی تی ای 4 GTA 4 را از بهترین ها در کل صنعت بازی دانست.
این فیزیک در صحنههای مختف تصادف، انفجار، مبارزه، تیراندازی و درگیری بازی را از هر زمان دیگری واقعیتر میکرد و روح خاصی به این بازی میبخشید.
گیمپلی دوست داشتنی جی تی ای 4
رشد صنعت بازی هیچگاه متوقف نشد و در طی بازه تغییر نسل ششم به هفتم این رشد به نهایت سرعت خود رسید. عناوین زیادی با ایجاد تغییرات مثبت زیادی توانستند تا انقلابی جدید در بازیها بنا کنند. با این اوصاف گیمپلی جی تی ای GTA های کلاسیک دیگر کمی قدیمی به نظر میرسید و راکستار برای نسخه جدید نیاز به طراحی مجدد گیمپلی داشت.
جی تی ای 4 GTA 4 به طور کامل از تکنولوژی موشن کپچر استفاده میکرد و برای اولین بار شاهد طراحی سیستم کاورگیری در بازی بودیم. در مبارزات تن به تن شما علاوه بر حمله باید دفاع کنید.
این تغییرات به همراه جزئیات بینظیر در حین تیراندازی گیمپلی GTA 4 را حسابی جذاب و هیجان انگیز میکرد و راکستار به خوبی توانسته بود تا در این زمینه هم بازی را پیشرفت دهد.
گام اول ساخت ماشین پولسازی
راکستار برای اولین بار در جی تی ای 4 بخش چندنفره را به بازی اضافه کرد که برخلاف دیگر عناوین بازیکن را در ساختاری خطی قرار نمیداد. بازیکن در GTA 4 در دنیایی بزرگ و وسیع قرار داشت که آزاد بود هر فعالیتی که میخواهد را انجام دهد.
البته که نمیتوان بخش مولتیپلیر GTA 4 را موفقیتی بزرگ دانست، زیرا مشکلات زیادی داشت ولی این بخش در ادامه پایهگذار جی تی ای آنلاین (GTA Online) شد که به موفقیت های آن اشاره میکنیم.
افکت های جنجالی
یکی از جنجال های بزرگ جی تی ای 4 به نسبت نسخه های قبلی حالت مستی «نیکو بلیک» است. اگر که شما در این بازی مشروبات الکلی مصرف کنید نیکو بلیک تعادل خود را از دست میدهد و دوربین بازی مدام میلرزد. نکته جنجالی اما این است که «نیکو» در این حالت میتواند رانندگی کند. بر طبق قوانین همه کشورها رانندگی در حین مصرف مشروبات الکلی ممنوع است و جرمهای سنگینی دارد.
جذابترین داستان
همانطور که پیشتر گفتیم داستان جی تی ای GTA خیلی جدی نبود و مسائل پیچیده و تاریک زیادی در آن نبود. نسخه چهارم اما به سراغ مردی صربستانی به نام «نیکو بلیک» رفته که خسته از جنگ صربستان و از دست یک قاچاقچی روسی به آمریکا میآید تا هم زندگی جدیدی آغاز کند و هم انتقام خیانت در جنگ را بگیرد.
اتفاقات تلخ زیادی در این بازی رخ میدهد و در برخی صحنهها شاهد خاطرات تلخ «نیکو» از زمان جنگ هستیم.
البته این جدیت چیزی از سرگرمکنندگی بازی کم نمیکند. جی تی ای 4 یکی از سرسخت ترین منتقدان جامعه رویا رپرور آمریکاست که در آن همه چیز زیبا و پر زرق و برق به نظر میرسد، اما وقتی خوب به آن مینگریم همه چیز را خالی و قلابی مییابیم.
در بازی جی تی ای 4 شاهد روایتی کمنظیر از مشکلات گنگسترها، مهاجران، گنگهای مواد مخدر، پلیسهای فاسد، مافیاهای خلافکار و … هستیم. همچنین نباید از شخصیت افسانهای «نیکو بلیک» هم بگذریم که یکی از بهترین پروتاگونیستهای تاریخ صنعت بازی است و یکی از بهترین و البته تلخترین داستانها در تاریخ ویدیوگیم را دارد.
مشکل همیشگی با صداپیشگان
راکستار در این بازی هم سنت شکنی نکرد و با «مایکل هالیک» بازیگر آمریکایی که نقش «نیکو» در بازی را انجام میداد، به مشکلات جدی و بزرگی برخورد کرد. ظاهرا به مانند دو بازی قبلی قهرمان این داستان هم از پرداختی راکستار به نسبت درآمد کسب شده اصلا راضی نبوده و خواهان پاداش و افزایش حقوق بوده است.
البته نباید فراموش کنیم که «هالیک» موفق شد تا برای ایفای نقش در این بازی جایزه بهترین صداپیشه مرد را از آن خود کند.
فروش رکورد شکن
نهایتا در 29 اکتبر 2008 بازی برای کنسول های نسل هشتمی عرضه شد و توانست تا رکورد گینس فروش یک اثر سرگرمی را جابهجا کند. جی تی ای 4 GTA 4 تنها در 24 ساعت اول توانست تا 3.6 میلیون نسخه فروش داشته باشد. تنها با گذشت یک هفته این رقم به 6 میلیون واحد رسید و در ماه جی تی ای 4 GTA 4 به رقم خیره کننده فروش 8 میلیون نسخه رسید. این بازی در نهایت موفق شد تا به فروش 25 میلیون نسخهای دست پیدا کند.
البته نباید از نظر منتقدان هم به سادگی بگذریم. این بازی موفق شد تا به میانگین امتیاز 98 دست پیدا کند. امتیازی که تنها The Legend of Zelda: Ocarina of Time را بالاتر از جی تی ای GTA قرار میدهد و این بازی را هم رده بازیهایی مانند Pro Skater 2 میکند.
البته نکته مهم این است که جی تی ای 4 به نسبت آن عناوین تعداد نقدهای بسیار بیشتری دارد و میتوان GTA 4 را یکی از بهترین عناوین کل تاریخ ویدیوگیم دانست. البته که پورت نسخه PC بازی چندان خوب نبود و به دلیل مشکلات فراوان انتقادهای زیادی را برانگیخت
بستههای الحاقی و تغییر روند همکاری
نسخههای مختلف جی تی ای همشیه در ابتدا منحصرا برای کنسول های PlayStation منتشر میشدند و با فاصله برای دیگر کنسولها و PC میآمدند. در نسخه چهارم اما ما شاهد انتشار همزمان این بازی برای PS3 و Xbox 360 بودیم.
شایعات حاکی از آن دارند که سونی قصد داشته تا این بازی را انحصاری دائمی کند، که با مداخله مایکروسافت این سنت انحصاری زمانی شکسته و قرار است تا از این به بعد بازیها همزمان منتشر شوند. نکته دیگر این قرارداد مربوط میشود به DLCهای این بازی ک حالا بر طبق این قرارداد تا مدتی در انحصار Xbox خواهند بود.
این دو DLC که The Lost and Damned و The Balled of Gay Tony نام داشتند، داستان دو کاراکتر جذاب و متفاوت در Liberty City را تعریف میکردند که برخوردهای مختلفی با «نیکو بلیک» داشتند. ظاهرا در این بازی راکستار ایده چند شخصیتی بودن بازی را تست میکرده که در نسخه بعدی با بلوغ کامل به اجرا برساند.
جی تی ای 5 (Grand Theft Auto 5)
بزرگ تر، متفاوت تر و بالغ تر
روز به روز بر شهرت راکستار با بازیهای مختلف افزوده میشد. به دلیل پروژههایی نظیر Red Dead Redemption و Max Payne 3 حالا نسخه جدید مجموعه جی تی ای GTA با بیشترین فاصله نسبت به بازی های قبلی عرضه میشد. عنوانی مورد انتظار که در یکی از شلوغترین سالهای ویدیوگیم توانست به موفقیتهای بزرگی برسد.
پیش از اعلام راکستار بسیاری حدس میزدند که مطابق خط زمانی بازی در شهر Vice City جریان داشته باشد، اما بر خلاف پیشبینیها بازی این بار ما را به Los Santos میبرد. با اینکه این نسخه از جی تی ای برخلاف San Andreas فقط شامل یک شهر میشد، اما در حقیقت کاملترین، بزرگترین، شبیهترین و البته زندهترین Los Santos ممکن بود.
در این بازی فعالیتهای گوناگونی در سرتاسر شهر انتظار شما را میکشد و بازی یکی از غنیترین عناوین در زمینه فعالیتهای جانبی و ماموریتهای فرعی به شمار میرود.
ایده خطرناک
راکستار از همان ابتدا قصد داشت که این بازی را با سه پروتاگونیست پیش ببرد.«مایکل» یک خلافکار میانسال که حالا بازنشسته شده، اما نمیتواند بیکاری را تحمل کند و دوست دارد به روزهای اوج گذشته باز گردد. «فرانکلین» یک گنگستر خرده پا که از درآمدهای ناچیز این راه به سطوح آمده و در سدد است تا هر طور که شده ثروتمند شود. نفر آخر اما «ترور» است که شخصیت متعادلی نیست و همیشه کارهای عجیب میکند.
او حالا یک باند تولید و فروش مواد مخدر راه اندازی کرده و همه خلافکارهای شهر سندی شور از او حساب میبرند.
بازی جی تی ای 5 واقعا به خوبی این کاراکترها را به یکدیگر متصل میکند و توانسته تا تنوع شخصیت خوبی بین آنها ایجاد کند. این تیم سه نفره هر کدام ویژگیهای منحصربفردی دارند و البته با راهنماییهای «لستر» به بزرگترین تیم خلافکاری Los Santos بدل میشوند و از هر جایی که آرزویش را داشتند دزدی میکنند.
بازی اصلی سه پایان بندی دارد که به انتخاب «فرانکلین» بستگی دارد: اول اینکه او با «ترور» و «مایکل» متحد شود و همه دشمنانشان را از بین ببرند، دوم اینکه او به پیشنهاد «دوین ونستون» «مایکل» را از سر راه بردارد و سوم اینکه ماموران FBI را از دست «ترور» راحت کند.
البته که این پایان بندی از همان ابتدا این گونه نبوده و قرار بوده تا پایان اصلی بازی که در آن همه شخصیتها زده میمانند شکل و شمایل دیگری داشته باشد. در این حالت «فرانکلین» تحت فشار قرار گرفته و خودکشی میکند و پس از آن «لامار دیویس» شخصیتی قابل بازی میشود. انتخابی که میتوانست باعث شکست فجیع GTA 5 شود و خوشبختانه قبل از اینکه خیلی دیر شود راکستار مشکل را حل کرد.
نقد
جی تی ای 5 GTA 5 یکی از بزرگترین منتقدین جامعه آمریکا در دهه اخیر بود. در این بازی مواردی از قبیل فمنیسم، اجراهای تلویزیونی مسخره، جایگاه متزلزل خانواده، مواد مخدر، سبک زندگی گنگستر و حتی گروهبندی خوانندههای رپ مورد مسخره و شوخی قرار میگیرند. در این بازی راکستار به جای تلخی و ناراحتی سراغ یکی از بامزهترین داستانها رفته و اغلب در غالب طنز نقدهای سنگینی به این جامعه وارد میکند.
جی تی ای آنلاین (GTA Online)
چرا هنوز هم با گذشت نه سال این بازی در چارت پر فروش ها قرار دارد؟ بخش چندنفره خوب و جذاب جی تی ای GTA باعث شده تا شایعاتی مبنی بر عرضه بخش چندنفره به عنوان یک بازی مستقل یه گوش برسد. آپدیتهای رایگان متعدد، ماموریتهای جذاب و پشتیبانی فوقالعاده باعث شده تا این بخش بعد از گذشت یک دهه هم جذابیت داشته باشد و همه توجه راکستار را معطوف خود کند.
فروش تمام نشدنی
همانطور که پیش تر هم اشاره کردیم فروش این بازی مافوق همه تصورها بود. بازی در 24 ساعت اول توانست 11.21 میلیون نسخه به فروش برسد و بار دیگر رکورد جدیدی در زمینه فروش برای فرانچایز جی تی ای به ثبت برساند.
عرضه بازی برای کنسولهای نسل هشتمی، نهمی و البته PC (بدون ایجاد هیچ تغییری در محتوا) توانست تا رکورد بینظیر 165 میلیون نسخه فروش را برای جی تی ای 5 GTA 5 به ثبت برساند. عددی که این محصول را به پردرآمدترین محصول کل بازار سرگرمی بدل میکند.
بازی علاوه بر فروش بینظیر توانست تا مورد توجه منتقدان هم قرار بگیرد و با متوسط نمره 97 از بهترین بازیهای نسل هفتم لقب بگیرد. البته ناگفته نماند که عرضه این بازی برای کنسولهای نسل نهمی با حواشی مختلفی همراه بود و طرفداران برای نشان دادن نارضایتی خود به راکستار، همه ویدیو تیزر این بازی در یوتیوب را دیسلایک کردند.
در حال حاضر تنها خبر موثقی که از این مجموعه در دست داریم، تایید توسعه آن توسط راکستار گیمز است. همه اخبار دیگر فعلا در حد شایعه هستند و هیچکدام صحت ندارند. نظر شما درباره این فرانچایز چیست؟ از نظر شما بهترین بازی این مجموعه کدام نسخه است؟
هرآنچه در مورد جی تی ای 6 (Grand Theft Auto 6) می دانیم
نویسنده : علیرضا روستائی
موضوع: تاریخچه سری بازی های جی تی ای GTA
خدایی بهترین و کامل ترین مقاله ای بود که از جی تی ای خوندم
جالب و مفید بود
دمتون گرم بوکمارکش کردم صفحه رو??
بسیار کامل و دقیق
عالیی استاد خسته نباشی
سن اندریاس از همشون بهتره
حاجی فقط جی تی ای ۵