بازی های PES
PES در مقابل FIFA … طرفداران فوتبال که از قضا گیمر هم بودند همگی باهم در یک موضوع هم‌نظر بودند: شاید سرگرم‌کنندگی و اتمسفر سری FIFA برجسته‌تر باشد، اما اگر می‌خواستید فوتبالی واقعی تجربه کنید که همه بازیکنان در حمله حضور داشته باشند و بالا و پایین یک مسابقه فوتبال را لمس کنید، تنها کونامی بازی دلخواه شما را ارائه می‌کرد.
سری بازی های PES پیش از تغیر نام به eFootball 2022 و تبدیل شدن به بدترین بازی تاریخ استیم، نیمی از بزرگ‌ترین رقابت در تاریخ بازی‌های ورزشی را تشکیل میداد. حتی سرسخت‌ترین طرفداران FIFA هم باید ممنون PES باشند چون الکترونیک آرتز به جای آپدیت سالانه، مجبور بود فرانچایز خود را ارتقا دهد.
تاریخچه بازی های PES
- تکامل یک نام
- سال‌های طلایی
- دوران افول
- تغییر مسیر
تکامل یک نام
اولین نسخه از بازی های PES ، بازی Goal Storm نام داشت که در اواخر سال 1995 به صورت انحصاری برای Sony’s PlayStation و در اوایل 1996 برای دیگر پلتفرم‌ها منتشر شد. در ژاپن این بازی “World Soccer Winning Eleven” نامیده می‌شد. نقطه برتری این بازی نسبت به FIFA 96، گرافیک مبتنی بر چند‌ضلعی‌ها بود که از زوایای مختلف، ظاهر بهتری نسبت به رقیب خود داشت.
Goal Storm این امکان را در اختیار بازیکنان قرار میداد که با 36 تیم ملی مختلف بازی کند. در این بازی بر خلاف FIFA 96 از نام‌های غیرواقعی بازیکنان استفاده می‌شد. بازی بعدی سری بازی های PES در یک سال و نیم بعد با نام‌های Goal Storm 97 در آمریکای شمالی، World Soccer: Winning Eleven 97 در ژاپن و International Superstar Soccer Pro در دیگر نقاط دنیا منتشر شد. ابداع اصلی بازی در بخش تاکتیک‌های بازی بود که به شما اجازه میداد از 13 ترکیب مختلف و 8 استراتژی مختلف در جریان بازی خود استفاده کنید.
ISS Pro 98 اولین عنوانی بود که نام بازیکنان را بهم می‌ریخت و در بازی خود از نام‌هایی واقعی البته با غلط املایی استفاده می‌کرد. بازی بعدی ISS Pro Evolution راهی در اختیار بازیکنان قرار میداد که اسامی را ویرایش کنند و به نوعی کمبود لایسنس‌ها را جبران می‌کرد. همچنین این بازی شامل حالت مهمی بود که توانست به یکی از اجزای اصلی سری تبدیل شود، حالت Master League.
در اصل، Master League لیگی با نسخه خیالی بازیکنان 16 تیم برتر اروپایی بود که می‌توانستید هر کدام از این تیم‌ها را انتخاب کرده البته که بازیکنان با نسخه‌هایی ساختگی جایگزین می‌شدند. با برنده شدن در بازی امتیاز به دست آورید و با پرداخت آنها می‌توانید بازیکنانی از دیگر تیم‌ها به خدمت بگیرید. ISS Pro Evolution 2 پیشرفت‌های متعددی برای سری بازی های PES به ارمغان آورد، از بازیکنان زیاد با نام‌های واقعی و گسترش و تقسیم Master League به دو بخش مجزا تا صعود و سقوط به دسته‌های مختلف در آخر هر فصل. این بازی در آمریکای شمالی منتشر نشد در حالی که کونامی بازی را با مجوز کامل EPSN MLS منتشر کرد.
سال‌های طلایی سری بازی های PES
در سال 2001، Winning Eleven 5 در ژاپن و آمریکای شمالی منتشر شد و اولین بازی سری بازی های PES بر روی PlayStation 2 محسوب می‌شد. این بازی پیشرفت‌های گرافیکی و فیزیک توپ را به شدت ارتقا داد و وقتی که در اروپا منتشر شد به Pro Evolution Soccer مشهور شد. در ژاپن، نسخه PS2 بازی با نام Winning Elven 5 توانست 500000 نسخه فروش را تجربه کند. به‌روزرسانی نهایی بازی در زمانی نزدیک به FIFA 2002 منتشر شد و باز هم رکورد شکنی کرد و 275000 نسخه فروخت و EA نتوانست حتی فروشی نزدیک را در آن زمان تجربه کند.
در اروپا PES درآمدی 21 میلیون یورویی در 2001 داشت و FIFA 2002 با کسب 52 میلیون درآمد توانست در نهایت پیروز شود. فیفا نه تنها بر روی PlayStation بلکه روی Nintendo GameCube و از همه مهمتر PC منتشر می‌شد، بلکه بخش آنلاین هم داشت اما بدون شک PES بهتر از رقیب بود ولی همه از این موضوع اطلاع نداشتند.
Pro Evolution Soccer 2 در ژاپن Winning Eleven 6 و در آمریکای شمالی Winning Eleven 6: International نامیده می‌شد. برای اولین بار در این سری بازی برای کنسولی جز کنسول‌های سونی هم منتشر شد و بالاخره این بازی توانست Nintendo GameCube را هم تجربه کند و تعداد تیم‌های بازی به 40 رسید. تنها یک تیم در بازی به صورت کامل و دقیق با تمام مجوز‌ها و لایسنس‌ها حضور داشت و آن هم تیم ملی فوتبال ژاپن بود که بر طبق قراردادی انحصاری تا سال 2016 این تیم حق حضور در FIFA را نداشت.
بازی Winning Eleven 6 توانست پرفروش ترین بازی PS2 در 2002 شود و در کل به دومین بازی پرفروش سال بدل شود که تنها پوکمون توانست به بیشتر 1.1 میلیون نسخه فروش PES دست یابد. خروجی نهایی 400000 نسخه دیگر هم فروش رفت که FIFA 3 حتی نتوانست نزدیک رقیب شود. در اروپا PES 2 در 40 روز توانست به فروش میلیونی برسد. علیرغم اینکه در نهایت فیفا با 2.5 میلیون برنده شد اما نباید پلتفرم های گوناگون این بازی چون Xbox، GBA و نسخه‌های موبایلی را هم فراموش کنیم.
PES 3 اولین بازی سری بازی های PES روی PC بود و همچنان هم PlayStation و Nintendo GameCube را هم در دسترس داشت (البته در منوی دو نسخه دیگر بازی نشان میداد که شما از دسته پلی استیشن استفاده میکنید). گیم پلی پیچیده‌تر شده و فاکتور‌های بیشتری در توانایی بازکنان تاثیر داشت. در این بازی 64 تیم باشگاهی بودند که 6 تیم از لایسنس کامل برخوردار بودند و Master League تا چهار دسته گسترش یافته بود. فروش بازی هم مانند نسخه‌های قبلی موفقیت‌آمیز بود و با فروش میلیونی در روز اول توانست رکورد جدیدی از خود ثبت کند.
نسخه PC بازی یک قابلیت اضافه هم داشت: بخش “option file” که به شما این امکان را میداد که در باشگاه‌های لایسنس نشده تغییراتی اعمال کنید و آنها را ذخیره کرده و به آسانی بر روی اینترنت به اشتراک بگذارید. به لطف طرفداران سرسخت سری بازی های PES ، نسخه لایسنس شده بازی در دسترس همه بود و با دانلود ماد، این نقطه ضعف بازی کاملا از بین میرفت (حتی برای PlayStation هم می‌توانستید دیسک‌های ماد شده را خریداری کنید).
به علاوه تغییرات اعمال شده می‌توانستند منجر به خلق لیگی شوند که در بازی وجود نداشت. طرفداران می‌توانستند در بخش “localized” فایل‌های مربوط به بازکنان و تیم‌های مورد علاقه خود را اصلاح کنند. ماد‌های سنگین‌تر تغییرات بیشتری اعمال می‌کرد، مثلا می‌توانستید لباس‌هایی با اسپانسرهای واقعی به بازی اضافه کنید و حتی موزیک‌های ساخته طرفدارن را به بازی اضافه کنید که هیچوقت در نسخه تجاری حضور نداشتند.
PES 3 اولین بازی از سری بازی های PES بود که در PES League 2004، پیش از آن که PES 4 در اروپا منتشر شود، حضور داشت. ابتدا این تورنمنت در کشور‌های اروپایی محدودی برگزار شد، اما تعداد کم مسابقه‌دهدگان در فینال بسیاری را تشویق به حضور در دوره‌های بعدی کرد.
با گذشت زمان تعداد کشورها هم افزایش یافت و EA به سرعت FIFA interactive World Cup را راه اندازی کرد. با وجود اینکه بازی برای سال‌ها بخشی از World Cyber Games بود. در سال‌های بعد مسابقات مقدماتی PES League به رقابت‌های آنلاین تغییر فرمت داد.
PES 4 از Xbox original پشتیبانی می‌کرد و اولین بازی سری بازی های PES بود که همه لیگ‌ها را شامل می‌شد و 3 لیگ لایسنس شده در خود جای میداد و اولین بار از داور در بازی رونمایی می‌کرد. بالاخره می‌توانستید با بازیکنان واقعی باشگاه مورد علاقه خود بازی کنید و اما از همه مهمتر این بود که بازکنان می‌توانستند پیشرفت و پسرفت کنند که بسته به شرایط هر بازی، سن و مدت زمان حضور در زمین متفاوت بود.
این تغییر استراتژی‌ها Master League را به کل تغییر داد: بازکنان جوان به خدمت بگیرید که دستمزد کمی دریافت می‌کنند و در طول قرارداد بلند مدت خود شاهد پیشرفت آنها در فصول مختلف باشید و پیش از آن که قرارداد آنها به پایان برسد و یا مجبور شوید دستمزد هنگفتی به آنها بدهید، آنها را به دیگر باشگاه‌ها بفروشید و از این طریق درآمد زایی کنید. PES 5 اولین بازی سری بازی های PES بود که به کنسول دستی PlayStation Portable راه یافت. با وجود محدودیت‌هایی که ناشی از دکمه‌ها کمتر این کنسول بود، استقبال خوبی از این بازی شد و نسخه PlayStation 2 بازی برای اولین بار شامل بخش آنلاین می‌شد.
PES 6 از سری بازی های PES که شامل بهبود‌ها گرافیکی و فیزیک بهتر توپ می‌شد، نسخه Xbox 360 را حذف کرد و فاقد بخش ویرایشی کاربردی بود. از نسخه Nintendo DS بازی هم استقبال چندانی به عمل نیامد. نسخه این سال بازی آخرین عنوانی بود که از عبارت “Winning Eleven” استفاده می‌کرد.
دوران افول
کونامی روند جدیدی برای انتشار بازی های PES آغاز کرد و سعی کرد سیاست‌هایی مشابه EA در پیش بگیرد و PES را شبیه به FIFA کند. PES 2008 از سری بازی های PES یک نسخه دو بعدی هم روی تلفن‌های همراه داشت اما مهمتر از همه نسخه PlayStation 3 و Nintendo Wii بود که بر خلاف نسخه DS، یک پورت محدود نبود بلکه انقلابی در بازی های PES و حتی بازی‌های ورزشی بود. سیستم پوینت_کلیک بازی این اثر را چیزی شبیه به بازی‌های استراتژیک می‌کرد و پاس‌های عبوری دقیق‌تر از هر پلتفرم دیگری به مقصد می‌رسیدند. همه نسخه‌های بازی توسط منتقدان بررسی شده و نقدها بیشتر حول مشکلات فنی بود و این موضوع به عنوان نقطه کور گیم‌پلی خودنمایی می‌کرد.
مشکلات فنی بسیار مشهود بودند. همه چیز خیلی سریع در حال حرکت بود و وقتی به بازیکنی پاس میدادید، انگار توپ به کفش بازیکنان چسبیده بود. از سوی مقابل هم کاراکتر‌های بازی به جای بازیکنان واقعی شبیه ابرقهرمانان کامیک بوک‌ها بودند، پس FIFA بهترین انتخاب ممکن بود.
PES 2009 برای اولین بار در بازی های PES لیگ قهرمانان اروپا را در بازی داشت که به لطف قرارداد انحصاری کونامی، این کار ممکن شد. همچنین بازی بخشی به نام “Become a Legend” داشت که مشابه بخش “Be a Pro” FIFA که می‌توانستید کنترل تنها یک بازیکن را در اختیار بگیرید. بازی دیگر نسخه DS نداشت اما نسخه Wii از کنترلرهای کلاسیک هم پشتیبانی می‌کرد.
خوشبختانه گیم‌پلی نسبت به نسخه قبلی کندتر شده بود اما این تغییرات کافی نبود و هم چنان انتخاب طرفداران فوتبال FIFA بود که روندی صعودی در پیش گرفته بود. FIFA 09 فیزیکی واقع گرایانه‌تر از نسخه‌های قبلی داشت و همچنین بخش “Be a Pro” حالت آنلاین جدیدی داشت که در آن هر یک از بازیکن‌های درون زمین به جز دروازه‌بان‌ها تحت اختیار یک نفر بود. در آپدیت‌های بعدی بخشی به نام “Ultimate Team” به بازی اضافه شد که ترکیبی از گیم‌پلی معمولی FIFA و بازی‌های کارتی بود و توانست نه تنها این سری بازی بلکه صنعت ویدیوگیم را تغییر دهد.
PES 2010 از سری بازی های PES دوربین 360 را فعال کرد و همچین لیگ اروپا را در کنار لیگ قهرمانان در خود جای داده بود. اولین نسخه iPhone سری مربوط به این بازی بود که علیرغم ساده سازی‌ها، حس و حال مشابه با دیگر نسخه‌ها ارائه میداد. PES 2011 علاوه بر اندروید برای Symbian و Windows Phone هم منتشر شد و PES 2012 حتی نسخه‌ای مخصوص سری Xperia برند Sony Ericsson و Nintendo 3DS داشت. به جز تغییرات ذکر شده، بازی های PES تقریبا در طول این همه سال ثابت مانده که این امکان را به FIFA میداد تا با پیشرفت بخش “Career Mode” و فروش بهتر نسبت به بازی های PES بار دیگر در کانون توجهات قرار گیرد.
بازگشت به میادین
PES 2013 از بهترین بازی های PES که هیچ نسخه موبایلی نداشت، با پیشرفت‌های گیم‌پلی مانند نسخه‌های اولیه توانست امتیاز‌های بالاتری در مقایسه با چند نسخه قبلی دریافت کند. PES 2014 اولین بازی از سری بازی های PES بود که توسط موتور Fox Engine توسعه یافته بود. با اینکه نسبت به موتور Havok پیشرفت‌های چشمگیری داشت، اما هنوز خیلی روان نبود و بازی تا تکامل فاصله داشت.
PES 2015 برای پیشرفت نسخه‌های PlayStation 4 و Xbox One، پشتیبانی از PlayStation 2 و تمام کنسول‌های دستی را کنار گذاشت و محصول نهایی تبدیل به بهترین بازی سری بازی های PES در طول دهه گذشته شد. اما متاسفانه کیفیت بالای بازی خیلی با فروش آن تطابق نداشت. لایسنس‌های بازی به مقدار قابل توجهی افزایش یافته بود و بخش Ultimate Team هم به خوبی بهینه شده بود اما با این حال فروش 1.72 میلیون نسخه‌ای این بازی قابل مقایسه با فروش 18 میلیون نسخه‌ای FIFA 15 نبود.
PES 2016 به خاطر گیم‌پلی روان و سرگرم‌کننده خود مورد ستایش قرار گرفت و با یک آپدیت رایگان تورنمنت یورو 2016 را با تمام لایسنس‌ها در اختیار کاربران قرار میداد. بخش “myClub” اولین بار در بازی های PES در این نسخه ظاهر شد که چیزی شبیه به “Ultimate Team” بازی FIFA بود.
PES 2017 بار دیگر برای اندروید و iOS منتشر شد که کاملا متفاوت از چیزی بود که FIFA ارائه میداد. نسخه موبایلی بازی EA چیزی شبیه به بازی‌های کوچک PS2 بود و هیچ موزیکی برای بازی لایسنس نشده و از همه مهمتر کاربر‌های کمی در بازی بودند اما در مقابل PES چیزی شبیه به “myClub” روی PS3 و Xbox 360 بود. PES 2017 عملکرد موفقی روی PS4 و Xbox One داشت و با پیشرفت‌های گرافیکی مورد تحسین همگان قرار گرفت اما نسخه PC این بازی شبیه پورتی از کنسول‌های قدیمی بود و به شدت مورد انتقاد قرار گرفت.
PES 2018 مشکلات فنی بازی قبلی را حل کرده و روی همه پلتفرم‌ها عملکرد خوبی داشت، اما موفقیت اصلی مربوط به نسخه موبایلی می‌شود که توانست از مرز 150 میلیون دانلود هم عبور کند. PES 2019 از کنسول‌های نسل هفتم یعنی PS3 و Xbox 360 خداحافظی کرد و پس از 10 سال امتیاز تورنمنت‌های UEFA، لیگ قهرمانان و لیگ اروپا را از دست داد.
تغییر مسیر
در اواخر سال 2019 کونامی eFootball PES 2020 را منتشر کرد که به جز نام بازی، همه چیز مشابه نسخه قبلی بود و باز هم نسخه موبایلی غوغا کرد و با تغییر موتور به Unreal Engine 4 توانست بیش از 300 میلیون بار دانلود را هم تجربه کند. بازی حالت آنلاین “Matchday” را اضافه کرد در این حالت طرفداران می‌توانستند در روز بازی‌های واقعی جای تیم‌ها بازی کنند و حداقل در PES به تیم خود در پیروزی کمک کنند. با ارائه یک آپدیت انحصاری، یورو 2020 به بازی اضافه شد اگر چه که به دلیل مسائل کووید 19 خود تورنمنت در 2021 برگزار شد.
در سال 2020 کونامی یک بازی کامل منتشر نکرد و eFootball PES 2021 تنها یک آپدیت برای فصل جدید دریافت کرد و فقط لیگ‌ها و بازکنان تیم‌ها به‌روزرسانی شدند و مهمتر از همه قیمت بازی تا نصف کاهش یافت. بازی علاوه بر پلتفرم‌های پیشین بازی بر روی Xbox Series X و Series S هم منتشر شد.
در 2021 کونامی eFootball 2022 را منتشر کرد و اولین بازی سری بازی های PES بدون نام اصلی خود و دیرینه خود یعنی “Pro Evolution Soccer” منتشر شد. این نسخه برای همه پلتفرم‌های بازی قبلی به علاوه PlayStation 5 منتشر شد اما متاسفانه کیفیت همه آنها تا حد بازی‌های موبایلی کاهش یافت. بازی به سرعت با 92% نظرات منفی روی استیم مواجه شد که در نوع خود یک رکورد محسوب می‌شود و با تصاویری که از باگ‌ها و سطح گرافیک بازی منتشر شد، برخی بازی را ترسناک نامیدند.
بازی PES 2022 و هر آنچه که باید در مورد آن بدانید
پس از اینکه سری بازی های PES از غول EA عقب افتاد تلاش کرد تا در نسخه 2022، eFootball را رایگان عرضه کند اما واضح است که زمان کافی صرف این عنوان نشده است. نسخه اولیه تنها شامل بخش یک در مقابل یک افلاین و آنلاین و حالت “challenge events” بین تیم های موجود (تنها 9 تیم در بازی وجود دارد) در بازی بود.
در ابتدا کونامی اعلام کرد که در عرض چند هفته آپدیتی برای رفع مشکلات بازی منتشر می‌کند، اما در نهایت آپدیت کوچکی دریافت کرد و آپدیت اصلی تا بهار 2022 به تعویق افتاد. طرفداران PES امیدوارند تا این خروجی فاجعه‌بار کونامی را به تجدید نظر وا دارد و جانشین شایسته‌ای برای PES 2020 منتشر کند (حتی یک آپدیت فصلی برای آن نسخه هم راضی‌کننده خواهد بود).
کونامی باید این تصمیم‌گیری‌های اشتباه را کنار بگذارد و گذشته خود را مرور کند و به یاد بیاورد که چه نوآوری‌هایی برای صنعت بازی به ارمغان آورده است. آینده سری بازی های PES کاملا مبهم به نظر می‌رسد (شایعاتی مبنی بر بودجه 10 میلیارد دلاری سونی برای خرید استودیو و ناشر به گوش می‌رسد و این شرکت تمایل دارد که ناشری ژاپنی بخرد که کونامی و چندین شرکت دیگر را به عنوان گزینه‌های احتمالی معرفی می‌کند) اما هر اتفاقی که بیفتد تردیدی در میراث بازی های PES وجود ندارد.
