تاثیر پلی استیشن و ایکس باکس روی صنعت گیم
تا پیش از دهه ۹۰ میلادی، اغلب مردم عقیده داشتند که بازی‌های ویدئویی و کنسول‌های آن تنها مختص کودکان است. کمپانی سگا و نینتندو کنسول‌هایی می‌ساختند که حجم بازی‌های کارتریجی آن نهایتا ۴ مگابایت بود و جلوه‌های بصری خاصی نداشت؛ اما اختراع سی‌دی همه‌چیز را تغییر داد.
البته که سگا هم با ظهور سی‌دی کنسول دیسک‌خوری را به نام سگا ساترن به بازار عرضه کرد، ولی مسلما تاثیر پلی استیشن و ایکس باکس روی صنعت گیم خیلی قوی‌تر از سگا و نینتندو بود. در این مقاله، نگاه کوتاهی بر انقلاب و تاثیر پلی استیشن و ایکس باکس در عرصه بازی با خود به‌همراه آوردند صحبت خواهیم کرد.
اواسط دهه ۹۰ میلادی و سالی که پلی استیشن به بازار آمد
کمپانی ژاپنی سونی در سال‌های آخر دهه ۸۰ توانسته بود استودیوی فیلم‌سازی کلمبیا Columbia را تأسیس کند؛ اما برای قدرت نمایی در صنعت سرگرمی، به همین استودیو قانع نبود. از سوی دیگر، قدرت مارکتینگ کنسول‌های سگا (دیگر کمپانی ژاپنی)، باعث شد که سونی هم به فکر ساخت کنسول بازی بیفتد.
کمپانی سونی در تولید قطعات سخت‌افزاری رایانه‌ای جز قدرت‌های دنیا به‌شمار می‌رفت و حتی وظیفه ساخت بخش مهمی از سخت‌افزار کنسول‌های سگا را هم بر عهده داشت. یعنی می‌توان گفت همه‌چیز برای ورود سونی به بازار گیم آماده بود.
بالاخره در آخرین ماه سال ۱۹۹۴ سونی از اولین کنسول بازی خود به نام پلی استیشن در کشور ژاپن رونمایی کرد. این کنسول تازه‌وارد، فروش نسبتا مناسبی در کشور ژاپن داشت ولی هنوز سایه رقیبی مثل سگا را بر روی سر خود می‌دید.
بازاریابان خبره سونی فهمیدند که چاره فروش بیشتر این است که قدرت خود را به تمام مردم جهان نشان بدهند تا بتوانند بازار را در دست بگیرند. به همین خاطر منتظر فرصت مناسبی برای معرفی کنسول حرفه‌ای خود به دنیا ماندند؛ و چه فرصتی بهتر از همایش ای۳ در سال ۱۹۹۵.
در این همایش بازی‌دوستان سراسر دنیا، خصوصا آمریکا، در کنار تمام سازندگان قدرتمند کنسول در جهان دور هم جمع می‌شوند تا به‌روزترین و پیشرفته ترین فناوری های روز دنیا در عرصه بازی را مشاهده و معرفی کنند. سونی خودش را کاملا آماده این مراسم کرده بود؛ ولی رقیبش سگا هم ساکت ننشسته بود و قصد داشت با تمام قدرت، کنسول ساترن Saturn خود را به دنیا معرفی کند.
کمپانی سگا در جریان این مراسم و سخنرانی مدیرش، کنسول ساترن خود را با تمام تجهیزاتی که داشت، با قیمت ۳۹۹ دلار به مردم معرفی کرد. این رقم برای خرید کنسول کمی گران بود؛ ولی سگا در آن دوران بازار را در دست داشت و از چیزی نمی‌ترسید؛ تا اینکه نوبت کینوت Keynote شد تا بر روی سن برود.
همه منتظر یک سخنرانی پر و پیمان از سوی مدیر بازرگانی سونی بودند. همه می‌خواستند بدانند که کنسول پلی استیشن از چه قابلیت‌هایی برخوردار است و چه برتری‌ای نسبت به رقبایش دارد. کینوت روی سن رفت و یک سخنرانی تاریخی انجام داد. او رو به حضار گفت: «۲۹۹»! همین یک کلمه!
منظور او، قیمت پلی استیشن بود که ۱۰۰ دلار ارزان‌تر از سگا تمام می‌شد. همین یک کلمه کافی بود تا تمام تاریخ سگا از هم بپاشد و دیگر از آن به‌بعد نتواند در عرصه گیم خودی نشان بدهد.
کمپانی سونی می‌دانست که سازندگان بازی با ظهور سی‌دی‌ها می‌توانند بازی‌های گیراتر با گرافیک بالاتر بسازند. بازی‌هایی با ژانرهای مختلف ترسناک و مهیج که فقط مختص بچه‌ها نبودند. یا مثلا بازی‌های پرطرف‌دار مثل گرند توریسمو Grand Turismo که دل هر بازی‌دوستی را می‌بُرد.
سونی همچنین این ایده را در سر داشت که کنسولش صرفا برای بازی نباشد؛ به همین خاطر ویژگی پخش سی‌دی‌های موسیقی را هم برای کنسول خود لحاظ کرد که باعث شده بود مردم آن را به‌شکل یک دستگاه سرگرمی چندمنظوره ببینند.
این کمپانی سپس در سال ۲۰۰۰ و کمی پس از ظهور دیسک‌های دی‌وی‌دی، دومین کنسول خود به نام پلی استیشن ۲ را وارد بازار کرد. دیسک‌های دی‌وی‌دی این نوید را می‌دادند که بازی‌ها خیلی بیشتر از قبل گرافیک پیدا کنند. جالب است بدانید این کنسول تا به الآن فروش ۱۵۸ میلیونی داشته و هم‌چنان پرفروش‌ترین کنسول تاریخ لقب دارد.
این فروش بالا به این معنا بود که خانه‌ها پر می‌شد از کنسول ساخت سونی و این زنگ خطری بود برای باقی کمپانی‌هایی که در عرصه سرگرمی و رایانه فعالیت می‌کردند. اینجا بود که جرقه‌های ظهور جدیدترین رقیب سونی هم زده شد.
تاثیر مایکروسافت و معرفی ایکس باکس
مایکروسافت در اولین سالی که پلی استیشن عرضه شد، با تولید و عرضه ویندوز ۹۵ دنیای رایانه را متحول کرد. همه از اینکه می‌توانستند با یک سیستم عامل بر روی رایانه‌های خود چندین کار را همزمان انجام بدهند، شگفت‌زده شده بودند.
هدف مایکروسافت هم همین بود که در هر خانه‌ای یک رایانه شخصی وجود داشته باشد؛ رایانه‌ای که با سیستم عامل ویندوز کار می‌کند. این کمپانی نرم‌افزاری سپس ویندوز ۹۸ را روانه بازار کرد که دیگر مثل یک بمب صدا کرده بود. همه‌چیز برای مایکروسافت خوب پیش می‌رفت؛ ولی سر و صدای بلند پلی استیشن، بدجوری روی روان این کمپانی رفته بود.
با عرضه پلی استیشن ۲ در سال ۲۰۰۰ دیگر مایکروسافت نمی‌توانست ادعا کند که در هر خانه‌ای حضور دارد. چون مردم دنیا داشتند از «بازی» استقبال می‌کردند. بنابراین بیکوس Bachus به‌همراه تیمش به این فکر افتادند که خودشان یک کنسول بازی بسازند تا بازار را از دست ندهند.
اما این کار برایشان بسیار سخت بود. بله درست است که کمپانی مایکروسافت از لحاظ تولید نرم‌افزار سرآمد بود و با مایکروسافت آفیس تمام رکوردها را جابه‌جا کرده بود؛ ولی مگر چند نفر به کار با آفیس علاقه دارند؟ مسلما تعدادشان به بازی‌دوستان نمی‌رسد! بنابراین باید به‌فکر جور کردن سخت‌افزار می‌بودند تا بتوانند خودی نشان بدهند.
بالاخره با کمک از سوی نینتندو برای جور شدن سخت‌افزار و پس از کش و قوس‌های فراوان توانست در سال ۲۰۰۱ اولین کنسول خود به نام ایکس باکس را به تمام بازی‌دوستان سراسر معرفی کند. از اینجا به‌بعد، تاریخ جور دیگری نوشته شد.
رقابت مایکروسافت و سونی
تاثیر پلی استیشن و ایکس باکس روی صنعت گیم اینجا مشخص می شود.
پس از عرضه کنسول ایکس باکس از سوی مایکروسافت هیچکس فکرش را نمی‌کرد که سونی به‌مشکل بخورد. البته که سونی آنچنان هم بازار را از دست نداده بود؛ چون بخش عمده فروش ایکس باکس مختص کشور آمریکا بود و سونی ترسی بابت از دست دادن بازار نداشت.
ولی از آن طرف، ایکس باکس هم ساکت ننشسته بود و مدام سعی می‌کرد در جریان مراسم‌های مختلف کنسول‌های خود را به دنیا معرفی کند. همچنین اعضای تیم ایکس باکس در زمینه تولید بازی های رایانه‌ای سابقه داشتند. برای مثال، بازی Halo که انحصاراً در دست ایکس باکس بود، تأثیر قابل توجهی در شهرت این کنسول ایجاد می‌کرد.
رقابت و تاثیر پلی استیشن و ایکس باکس از آن موقع هنوز هم ادامه دارد. پس از ایکس باکس، ایکس باکس ۳۶۰ آمد، پس از آن ایکس باکس وان و پلی استیشن ۴ آمد و الان هم که پلی استیشن ۵ و ایکس باکس سریز دارند در بازار یکه تازی می‌کنند.
کاری که این دو کمپانی با صنعت بازی کردند چیزی نیست که بخواهیم در یک مقاله توضیح بدهیم. درست است که کنسول‌های ساخت کمپانی نینتندو هم‌چنان مشتری‌های خود را دارند، چون سعی کرده متفاوت قدم بردارد. از سوی دیگر، هنوز هم عده زیادی اهل بازی با پی‌سی هستند، چون به موس و کی‌برد علاقه دارند؛ ولی هیچکس نمی‌توان منکر تاثیر پلی استیشن و ایکس باکس در صنعت گیم بشود.
تمام سازندگان بازی در دنیا هدف‌شان ساخت بازی برای این دو کنسول است. البته که هر دو کمپانی بازی‌های انحصاری مخصوص خود را دارند؛ ولی سالیان سال است که مهم‌ترین بازی‌های روز دنیا، مخصوص این دو کمپانی عرضه می‌شوند.
رقابت دو کمپانی باعث شد تا دنیای بازی‌ها بهتر از همیشه بشود. هر دو می‌خواهند بازار را در دست داشته باشند به همین خاطر نوآوری‌هایی انجام می‌دهند که در آخر به‌نفع بازی‌دوستان تمام می‌شود.
پلی استیشن ۳ از بلوری استفاده کرد، کاری که ایکس باکس هم انجامش داد. هر دوی این کنسول‌ها پس از بلوری، به هاردهای اس‌اس‌دی روی آوردند. بازی‌های مولتی‌پلیر آنلاین هم ابتدا ایده مایکروسافت بود که بلافاصله مورد استقبال سونی نیز قرار گرفت.
ما باید از ایکس باکس و پلی استیشن ممنون باشیم که با رقابت خود و کیفیت بالای کنسول‌هایی که می‌سازند، دنیای بازی‌ها را برای‌مان بهتر و بهتر کرده‌اند. بیش از دو دهه است که توانسته‌اند تقاضای بازی‌دوستان را محقق کنند؛ چه بسا بیشتر از حد نیاز!
فروش بالا، توجه به تقاضای بازار و افزودن ویژگی‌های جدید، همه و همه نشان‌دهنده تاثیر پلی استیشن و ایکس باکس بر روی صنعیت گیم هستند. البته که طرفداران‌شان هنوز هم با یک‌دیگر بر سر بهتر بودن کل‌کل می‌کنند؛ ولی چیزی که مشخص است این است که وجود این دو کمپانی بود که دنیا بازی را به اینجا رسانده. تازه هنوز در آینده بازی‌های استریمی را هم در پیش داریم که باید ببینیم این دو کمپانی بزرگ چه دستاوردی خواهند داشت و در موج بعدی تاثیر پلی استیشن و ایکس باکس سایه اش روی چه صنعتی سنگینی می کند؟
حالا جدا از تاثیر پلی استیشن و ایکس باکس روی صنعت گیم، خود شما ایکس باکس فن هستید یا پلی استیشن فن؟
