جنگ کنسول‌ها
اگر نگاهی مختصر به برخی از شبکه‌های اجتماعی مثل توییتر بیندازید، خواهید دید که پدیده‌ای با عنوان «جنگ کنسول‌ها» در بین طرفداران کنسول‌های PlayStation و Xbox در جریان است. هر روزه، هزاران اکانت (که برخی از آن‌ها طرفداران قابل توجهی دارند)، وارد سنگر مجازی خود می‌شوند و به طور بی‌امان به ستایش اغراق‌آمیز پلتفرم‌های مورد علاقه‌ی خود یا حمله به پلتفرم‌های رقیب می‌پردازند. عنوان «جنگ کنسول‌ها» برای این موضوع کاملا به‌جا و درست به نظر می‌آید، چرا که اینگونه بحث و جدل‌ها بین طرفداران سرسخت کنسول‌ها، غالبا از حالت احترام‌آمیز و مؤدبانه خارج می‌شود و حالتی منفی پیدا می‌کند و تقریبا هیچگاه خروجی مثبتی به همراه ندارد.
فضای مجازی بستری را فراهم کرده است که طرفداران متعصب کنسول‌ها بدون هیچ محدودیتی افکار درونی خود را به شکلی شدید‌الحن بیان می‌کنند و بسیاری از اوقات جنگ کنسول‌ها را با اتهامات غیراخلاقی، الفاظ رکیک، خشونت‌ها و تهدید در دنیای واقعی همراه می‌سازند. اما نکته اینجاست که هرچقدر تکنولوژی و بستر پلتفرم‌های گیمینگ پیشرفته‌تر می‌شود، اساسا جنگ کنسول‌ها – به خصوص جنگ بین کنسول‌های PlayStation و Xbox – کم‌کم معنای خود را از دست می‌دهد.
البته به هیچ وجه منظور این نیست که «جنگ کنسول‌ها» قبلا مفهومی معنادار بوده است. اینکه می‌بینیم دو فرد بالغ به دلیل علاقه‌ی اغراق‌آمیز خود به جعبه‌هایی پلاستیکی به همدیگر حمله می‌کنند، بسیار رقت‌انگیز و ناامیدکننده است. اما دو موضوعِ خاص که اخیرا باعث شده است بخش عظیمی از استدلال‌های غیرمنطقی سربازان مجازی جنگ کنسول‌ها پوچ و تباه شود، ظهور بازی‌های مبتنی بر پردازش ابری و تمایل شرکت‌ها به انتشار بازی‌های خود بر روی کامپیوترهای شخصی است.
درست است؛ هنوز تفاوت‌هایی اساسی بین کنسول‌های PS5 و Xbox Series X وجود دارد و هر کدام از این کنسول‌ها نقاط ضعف و قوت خود را دارند. همچنین رویکردهای سونی و مایکروسافت برای نسل نهم نیز تفاوت‌هایی دارد که قبلا در مقاله‌ای به آن پرداخته‌ایم. اما دوران تعارض‌های شدید و اغراق‌آمیز بین این دو کنسول بالاخره پایان پیدا خواهد یافت و نهایتا متعصب‌ترین طرفداران این جعبه‌های پلاستیکی نیز متوجه خواهند شد که جنگ کنسول‌ها ارزش این همه وقت و انرژی را ندارد.
ظهور Cloud Gaming
بگذارید از همین ابتدا یک نکته‌ی مهم را صراحتا بگوییم: بازی‌های مبتنی بر پردازش ابری «در حال حاضر» به هیچ وجه آمادگی این را ندارند که با بازی‌های کنسولی و یا PC جایگزین شوند. با این حال، فاصله خیلی زیادی نیز با فراگیر شدن این تکنولوژی نداریم و می‌بینیم که هر روزه بهبودهای بیشتری را در سرویس‌های استریم بازی شاهد هستیم. در کنار سرویس XCloud که به شکلی مقرون به صرفه با Game Pass Ultimate ادغام شده است، سرویس‌های دیگر مثل PS Now، Nvidia GeForce Now و Google Stadia نیز همگی جذابیت‌های به خصوص خود را دارند.
این سرویس‌ها علاوه بر اینکه بر روی خود کنسول‌ها در دسترس هستند و می‌توانید از طریق کنسول به استریم بازی‌های ابری بپردازید، محدود به استفاده در کنسول نیستند و روی کامپیوترهای شخصی، تلبت و گوشی‌های همراه نیز قابل استفاده خواهند بود. به این معنا که برای تجربه‌ی بازی‌های ابری، لزوما نیازی به استفاده از کنسول ندارید. چه در سرویس‌های اشتراکی مثل Game Pass عضو باشید و چه ترجیح دهید که بازی‌ها را در سرویس‌هایی مثل Google Stadia خریداری کنید، برای بازی کردن عناوینی مثل Doom Eternal، Hades، Mass Effect Legendary Edition و Assassin’s Creed Valhalla نیازی به PS5 یا Xbox Series X ندارید.
شما می‌توانید با استفاده از سرویس‌های پردازش ابری، همه‌ی این بازی‌ها را روی PC، گوشی هوشمند یا حتی تلویزیون هوشمند خود تجربه کنید (البته به شرط اینکه اینترنت پرسرعت و پایداری داشته باشید). عده‌ای استدلال می‌کنند که تجربه‌ی بازی‌های ابری با رزولوشن و نرخ فریم بالا کمی با مشکل مواجه است و به روانی اجرای آن‌ها روی کنسول‌ها نیست؛ که استدلال درستی است. اما در عصر بازی‌های کنسولی میان‌نسلی و هزاران تفاوت جزئی بین پیکربندی‌های مختلف بازی‌ها در پلتفرم PC، بحث بر سر جزئیات عملکردی چندان پراهمیت جلوه نمی‌کند.
هر سیستمی بسته به توان پردازشی‌اش، بازی‌ها را با کیفیت عملکردی متفاوتی اجرا می‌کند. ما می‌توانیم (و باید) این تفاوت‌های عملکردی را تجزیه و تحلیل کنیم. اما اگر بخواهیم وجود برتری‌های بسیار جزئی را که با چشم غیرمسلح قابل مشاهده نیست و بدون استفاده از نرم‌افزارهای تردپارتی قابل تشخیص نیست، ملاکی برای برتری مطلق سیستم مورد نظر قرار دهیم، از دید یک ناظر خارجی فرد احمقی به نظر خواهیم آمد!
بازی‌های مبتنی بر پردازش ابری یک مزیت بزرگ دیگر نیز دارند (اگرچه در حال حاضر تنها شرکت مایکروسافت از این مزیت بهره برده است). تا پیش از این، یکی از مهم‌ترین دلایل خرید کنسول‌های Xbox، وجود انحصاری‌هایی مثل Halo، Gears of War، Forza و … بوده است. اما هم‌اکنون با سرویس Game Pass Ultimate و با استفاده از XCloud، می‌توانید بسیاری از این بازی‌های انحصاری را تقریبا روی هر سیستمی مثل گوشی‌های هوشمند، تبلت، لپتاپ و … بازی کنید (مجددا تاکید می‌کنیم که لازمه‌ی بهره‌مندی از XCloud داشتن اتصال اینترنت پرسرعت است).
اگر Xbox هیچ بازی به معنای واقعی «انحصاری» نداشته باشد، از سویی ممکن است تجربه بهتری از بازی‌ها در Xbox Series X داشته باشید، اما از سوی دیگر در صورت بهره‌مندی از اینترنتی پرسرعت و استفاده از XCloud، واقعا نیازی جدی به این کنسول نخواهید داشت. علاوه بر این شرکت سونی نیز از دهه‌ی گذشته سرویس PS Now را برای کامپیوترهای شخصی راه‌اندازه کرده است که شامل بازی‌های انحصاری مختلفی مثل Uncharted، Ratchet & Clank، God of War و … می‌شود.
با این وجود، ما صرفا داریم در مورد آینده‌ی سرویس‌های پردازش ابری صحبت می‌کنیم و همانطور که گفتیم به دلیل سرعت اینترنت پایین بسیاری از مردم دنیا و مشکلاتی مثل Input Lag، فعلا نباید انتظار فراگیر شدن آن‌ها را داشته باشیم. اما وقتی دهه‌ی ۲۰۳۰ میلادی را تصور می‌کنیم، می‌بینیم که با ارائه‌ی اینترنت پرسرعت 5G و همه‌گیر شدن سرویس‌های استریم، مفهوم کنسول‌های سنتی کم‌رنگ می‌شود و رقابت کمپانی‌ها بر سر افزایش تعداد مخاطبان سرویس‌های خود خواهد بود. پس اگر از سربازان عرصه‌ی جنگ کنسول‌ها هستید، بدانید که در آینده، کنسولی وجود نخواهد داشت که برای آن بجنگید و خون خودتان را به جوش بیاورید!
عرضه‌ی بازی‌های انحصاری برای PC
برای اولین بار مایکروسافت چنین حرکتی را آغاز کرد و پس از مدتی سونی نیز همین رویه را به شکلی متفاوت در پیش گرفت. از نظر دسترسی و میزان موجودی در بازار، نمی‌توان انکار کرد که کامپیوترهای شخصی گیمینگ نیز حداقل به اندازه‌ی کنسول‌ها و یا حتی بیشتر از آن‌ها با مشکلاتی مواجه هستند (آیا اخیرا سعی کرده‌اید که کارت گرافیکی مثل RTX 3050 را خریداری کنید؟). کامپیوترهای شخصی گیمینگ همیشه گران‌تر از کنسول‌ها بوده‌اند و تقریبا به دانش IT بیشتری نیازمند هستند. در عین حال، اگر هم‌اکنون یک کامپیوتر گیمینگ خریداری کنید، می‌توانید به تعداد بسیار زیادی از بازی‌های انحصاری Xbox و برخی از بازی‌های انحصاری PlayStation دسترسی داشته باشید.
حدودا از سال ۲۰۱۵ به بعد بود که شرکت مایکروسافت متعهد شد که از این به بعد تمامی بازی‌های انحصاری فرست پارتی خود را برای کنسول‌های Xbox و کامپیوترهای شخصی عرضه خواهد کرد. در اوایل، کاربران PC مجبور بودند که این بازی‌های انحصاری فرست پارتی را از طریق فروشگاه پر از باگ و نه چندان جالب Microsoft Store دریافت کنند. اما کمی بعد و با اعتراض کاربران، این بازی‌ها از طریق شبکه‌ی استیم نیز منتشر شدند.
این بدان معناست که می‌توانید Microsoft Flight Simulator، Halo Infinite و یا Forza Horizon 5 را به راحتی بازی کنید؛ چه روی کامپیوترهای شخصی و شبکه استیم و چه روی کنسول Xbox Series X. (نکته اینجاست که حتی اگر هیچکدام از این سیستم‌ها را ندارید، باز هم می‌توانید با استفاده از سرویس XCloud بازی‌های انحصاری فرست پارتی را تجربه کنید). اگر نگاهی به آمار بازی‌های استیم بیندازیم، می‌بینیم که این رویکرد مایکروسافت تا به الان موفقیت‌آمیز بوده است (از لحاظ جذب مخاطبان PC).
در سمت دیگر، سونی نیز به آرامی در حال وارد شدن به بازار PC است. از دو سال پیش تا به الان شاهد عرضه‌ی بازی‌های انحصاری مثل Death Stranding، Horizon Zero Dawn، Days Gone و God of War 2018 برای PC بوده‌ایم و در آینده‌ی نزدیک نیز دو بازی Uncharted 4 و Uncharted The Lost Legacy در قالب کالکشن Legacy of Thieves از طریق شبکه استیم منتشر خواهند شد.
گرچه سونی برخلاف مایکروسافت بازی‌های انحصاری خود را در روز عرضه برای PC منتشر نخواهد کرد، اما انتشار بازی‌های انحصاری بیشتر در سال‌های پیش رو تقریبا اجتناب ناپذیر است و نباید تعجب کنیم که مثلا ببینیم پورت PC بازی Bloodborne در سال ۲۰۲۳ منتشر شود (راستش را بخواهید نرخ فریم ۶۰ به بالا می‌تواند تجربه‌ی این شاهکار را دو برابر لذت‌بخش‌تر کند). به عبارت دیگر، شاید از ابتدا نیز حق با پی‌سی بازها بوده است؛ تا زمانی که Half-Life 3 عرضه شود، می‌توانید به بحث و جدل در مورد PlayStation و Xbox ادامه دهید! اما در آینده‌ی نزدیک، داشتن یک کامپیوتر گیمینگ ممکن است واقعا گزینه‌ای جدی برای ما باشد.
چه بهانه‌های دیگری برای ادامه جنگ کنسول‌ها باقی مانده است؟
واقعیت ماجرا این است که هر دو کنسول PS5 و Xbox Series X از لحاظ توان پردازشی عملکرد نسبتا مشابهی را ارائه داده‌اند و در بیشتر موارد اگر بازی‌های انحصاری را فاکتور بگیریم، می‌بینیم که این دو کنسول آرشیو یکسانی از بازی‌های تردپارتی نیز دارند. محتوا و بازی‌های انحصاری چیزهایی بوده‌اند که طرفداران همیشه در مورد آن‌ها بحث و جدل راه انداخته‌اند و شاید یکی از دلایلی که هنوز جنگ کنسول‌ها ادامه دارد نیز همین موضوع باشد. اما با توجه به اقداماتی که از سوی مایکروسافت و سونی شاهد هستیم، شاید تا سال‌های آینده این بهانه نیز برای جنگ کنسول‌ها کم‌رنگ شود.
بله، شاید با خود گفته باشید که ما نقش Nintendo Switch را در جنگ کنسول‌ها بی‌اهمیت جلوه داده‌ایم. اما نکته اینجاست که شرکت نینتندو همیشه فارغ از سیاست‌های رقابتی بین سونی و مایکروسافت، مسیر جداگانه‌ی خود را رفته است و اگر بخواهیم واقع‌بین باشیم، به طور کلی بازار هدف این کمپانی نیز جدای از شرکت‌های سونی و مایکروسافت است و رویکردهای تجاری متفاوتی دارد. به همین دلیل نمی‌توانیم این انتظار را داشته باشیم که شرکت نینتندو تا ۵ سال آینده بخواهد تغییری جدی در سیاست‌های خود بوجود بیاورد.
بنابراین، اگر در پایان جنگ کنسول‌ها قرار داریم و این نبرد جاهلانه بین طرفداران متعصب رو به اتمام است، در نهایت چه کسی برنده‌ی این جنگ بوده است؟ بگذارید ساده بگویم؛ هر دو گروه از طرفداران متعصب بازنده بوده‌اند! برنده‌ی واقعی کسی بوده است که به جای نفرت‌پراکنی و حمله به دیگران در توییتر و دیگر شبکه‌های اجتماعی، کنسول خود را روشن کرده و از بازی‌های مورد علاقه‌اش لذت برده است. مهم نیست که روی کدام پلتفرم به تجربه‌ی بازی‌ها پرداخته‌اید. اگر جزو کسانی بوده‌اید که از بازی‌ها و محتوای ارائه شده روی پلتفرمتان لذت برده‌اید و وقت خود را به درگیری با هواداران رقیب تلف نکرده‌اید، برنده بوده‌اید و به شما تبریک می‌گوییم.
