فرنچایز Prince of Persia چگونه به خاموشی فرو رفت؟

فرنچایز Prince of Persia یکی از فرنچایزهای ریشه‌دار و مشهور کمپانی ubisoft است که در سراسر جهان به ویژه در ایران طرفداران کثیری دارد و بسیاری از گیمرهای قدیمی با آن خاطرات خوشی دارند. از آخرین باری که یکی از نسخه‌های اصلی فرنچایز Prince of Persia یعنی عنوان The Forgotten Sands را تجربه کردیم حدودا ۱۲ سال می‌گذرد! در مدت این ۱۲ سال به جز یک ریمیک که در سال 2013 برای گوشی‌های همراه عرضه شد و مصاحبه‌های برخی مسئولین یوبیسافت در مورد آینده‌ی این سری، دیگر خبری از توسعه‌ی نسخه‌ای جدید از این فرنچایز محبوب نشد.

همچنین پارسال، یوبیسافت با انتشار یک تریلر اعلام کرد که قصد دارد عنوان Prince of Persia: The Sands of Time را برای کنسول‌های نسل هشتمی و نسل نهمی بازسازی کند. با این حال، ظاهر نه چندان جالب شخصیت‌ها و سطح کیفی بصری این ریمیک، انتقادات بسیار زیادی را برانگیخت. به طوریکه طرفداران اعتقاد دارند که یوبیسافت قصد دارد یک ریمیک فرمالیته از این بازی را عرضه کند.

گرچه یوبیسافت نوید عرضه‌ی یک بازسازی شایسته را داده است، اما تا به الان خبرهای چندان امیدوارکننده‌ای از آن به گوش نمی‌رسد. جدای از گرافیک بصری متوسط و انیمیشن‌های سطح پایینی که از این بازی دیده‌ایم، شایعاتی به گوش رسیده است که روند توسعه‌ی آن نیز در استودیوهای Ubisoft Mumbai و Ubisoft Pune به خوبی پیش نمی‌رود. گرچه انتظار نداریم که ریمیک The Sands of Time در سطح ریمیکی مثل Resident Evil 2 ظاهر شود، اما در هر حال بعید می‌دانیم که به سرنوشت غم‌انگیز GTA Trilogy دچار شود.

اما چرا یوبیسافت یکی از بهترین و مشهورترین فرنچایزهای خود را در خاموشی فرو برده و برای توسعه‌ی نسخه‌ای نسل نهمی از فرنچایز Prince of Persia شجاعت و ریسک کافی به خرج نمی‌دهد؟ قبل از پاسخ به این سوال بیایید نگاهی مختصر بر تاریخچه فرنچایز Prince of Persia بیندازیم.

در سال 1989 اولین نسخه از این سری با طراحی و ایده‌پردازی Jordan Mechner و توسط کمپانی Broderbund Software برای پلتفرم Apple II منتشر شد. این بازی یک پلتفرمر سینماتیک بود که با انیمیشن‌های بسیار عالی در آن زمان و سیستم پلتفرمینگ و مبارزات چالشی، توانست نظرها را به خود جلب کند. گرچه در ابتدا این بازی فروش چندان سریعی نداشت و به لحاظ تجاری موفقیت بزرگی نبود اما با پورت کردن آن روی بقیه پلتفرم‌ها توانست درآمد خوبی برای کمپانی سازنده حاصل آورد.

ماحصل موفقیت نسخه اول، باعث شد که دنباله‌ای تحت عنوان Prince of Persia 2: The Shadow and the Flame ساخته شود. این بازی در سال 1993 عرضه شد و نسبت به نسخه اول از دید گرافیک و گیمپلی پیشرفت بسیاری کرده بود و همچنین با فروشی بالغ بر 800 هزار نسخه توانست موفقیت تجاری نسخه قبل را تکرار کند. همانطور که در ابتدای متن گفتیم یوبیسافت در سال 2013 نسخه‌ی بازسازی شده‌ی این بازی را برای گوشی‌های همراه منتشر کرد که البته تفاوت زیادی با نسخه اصلی داشت. در سال 96 کمپانی Broderbund به دلیل مشکلات مالی توسط شرکت‌های دیگر خریداری و با آن‌ها ادغام شد.

اما شرکتی دیگر به نام Red Orb Entertainment توانست با کمک Mattel آخرین نسخه‌ی سه‌گانه‌ی اورجینال را با نام Prince of Persia 3D برای پلتفرم‌های PC و Dreamcast عرضه کند. متاسفانه Prince of Persia :3D نقدهای چندان خوبی دریافت نکرد و نتوانست آن طور که باید ظاهر شود؛ بیشتر مشکلات خلاصه می‌شد در دوربین بسیار بد و کنترل‌های عذا‌ب‌آور. لذا این بازی از دید تجاری نیز نتوانست خوب ظاهر شود و فروش چندانی نداشت. از این مقطع به بعد بود که یوبیسافت وارد عمل شد و با تصاحب کامل فرنچایز Prince of Persia توانست با کمک شعبه مونترئال خود با موفقیت این سری را ریبوت کند.

Prince of Persia: The Sands of Time یکی از بهترین بازی‌های سال 2003 لقب گرفت که با کسب متای 92 در متاکریتیک توانست در مرکز توجهات قرار گیرد. این بازی علاوه بر داشتن گرافیک بصری بسیار عالی ، از دید گیمپلی نیز مکانیک‌ها و استانداردهایی کاملا جدید برای این سبک از بازی‌ها تعریف کرد. به عنوان مثال قابلیت برگشت زمان، پارکور و انیمیشن‌های حرفه‌ای، مبارزات و پلتفرمینگ عالی، پازل‌های هوشمندانه و … این ریبوت موفق برای یوبیسافت سودآوری بسیار مناسبی داشت و توانست چندین میلیون نسخه در سراسر جهان به فروش برساند.

نتیجتا موفقیت این بازی پیامدهای خیلی خوبی داشت و باعث شد تا یوبسیافت دو دنباله از آن با نام‌های The Worrior Within و The Two Thrones منتشر کند. The Warrior Within در سال 2004 عرضه شد و گرچه پیشرفت‌های خوبی نسبت به نسخه اول داشت و نمرات خوبی هم دریافت کرد، اما ان طور که باید نتوانست موفقیت تجاری نسخه اول را برای یوبیسافت رقم بزند و با فروشی بین 800 هزار الی یک میلیون نسخه به کار خود پایان داد.

نسخه بعدی با نام The Two Thrones در سال 2005 عرضه شد. این بازی که دنباله عنوان قبلی بود محبوبیت بسیاری بین هواداران پیدا کرد و المان‌هایی جدید را به خصوص در بخش مبارزات وارد سری کرد. فروش The Two Thrones نسبت به نسخه قبلی بهتر بود و حدودا نزدیک به 2 میلیون نسخه فروخت. گفته می‌شود پس از عرضه‌ی این بازی و با شروع نسل هفتم کنسول‌ها یکی از سازندگان در استودیو مونترئال یعنی آقای Patrice Désilets ایده‌ای در خصوص ساخت نسخه‌‌های جدید سری به ذهنش رسید.

او قصد داشت عنوانی جدید با نام Prince of Persia: The Assassins را توسعه دهد که در این بازی به جای شاهزاده در نقش یکی از محافظین وی که جزو گروه اساسین‌ها بود قرار می‌گرفتیم و تمرکز داستانی هم بیشتر روی همین افراد بود تا خود شاهزاده. اما به دلایلی، این ایده چندان مورد حمایت یوبیسافت قرار نگرفت و کمپانی دست رد بر سینه Désilets زد. همین موضوع باعث شد که Jade Raymond ،  Désilets و تیمش IP جدیدی به نام  Assassin’s Creed را توسعه دهند که هم‌اکنون به بزرگترین و پولسازترین فرنچایز یوبیسافت تبدیل گردیده است.

کاری که یوبیسافت می‌خواست در نسل هفتم با فرنچایز Prince of Persia انجام دهد این بود که به طور کلی ان را ربیوت کند. این ریبوت گرچه بازی فوق‌العاده‌ای را حاصل آورد و متای خیلی خوبی هم کسب کرد اما جامعه هواداری این فرنچایز استقبال چندانی از آن به عمل نیاوردند؛ چرا که بازی از اساس نسبت به نسخه‌های قبلی تفاوت‌های چشمگیری داشت و عده‌ای معتقد بودند که DNA این فرنچایز برخوردار نیست.

 از دید بصری دیگر با یک بازی با تم تاریک و گرافیک فتورئال سر و کار نداشتیم و بازی بیشتر حال و هوای فانتزی با گرافیکی سل شید را داشت. گرچه گیمپلی، به خصوص در بخش پلتفرمینگ و حل پازل هنوز لذت بخش بود اما متاسفانه شیوه مبارزات و تعدادی دیگر از تصمیمات سازندگان در ساختار گیمپلی، بازی را زمین زد. از همه این‌ها که بگذریم مهم‌ترین فاکتور برای یوبیسافت این بود که در قبال بودجه مناسبی که برای توسعه این بازی در اختیار سازندگان قرار داده بود، چه مقدار درآمد و سود حاصل می‌شود؟

 Prince of Persia 2008 به تقریب توانست روی هر سه پلتفرم PC، PS3 و Xbox 360، حدودا 2.5 میلیون نسخه در سراسر جهان بفروشد. گرچه این رقم فروش کمی نبود اما با توجه به بودجه ساخت آن یوبیسافت انتظارات بالاتری داشت. حال بیایید به یک سال قبل از این ماجرا برگردیم.

از نظر تجاری یکی از مهم‌ترین اتفاقاتی که در سال  2007 برای یوبیسافت رخ داد انتشار بازی Assassin’s Creed بود. این عنوان پس از انتشار با استقبال بی‌نظیری مواجه شد و به دلیل گرافیک خیره‌کننده و گیمپلی منحصربفردش، یعنی استفاده از پارکور در المان‌های پلتفرمینگ، سندباکس بودن ، مخفی‌کاری و شیوه‌های مختلف ترور دشمنان، توانست به سرعت جامعه‌ی هواداری بسیار عظیمی را برای خود و یوبیسافت تشکیل دهد. عنوان Assassin’s Creed موفق شد تا در سراسر جهان بیش از 11 میلیون نسخه فروش داشته باشد که  فروشی بسیار عالی بود!

حال آن را با فروشی ۲.۵ میلیونی ریبوت Prince of Persia مقایسه کنید. دقیقا از همین برهه به بعد بود که توجهات از Prince of Persia کاملا به سمت Assassin’s Creed منعطف شد. پس از سال 2008 با توجه به عدم استقبال از ریبوت Prince of Persia در میان جامعه هواداری، یوبیسافت تصمیم گرفت به همان سه گانه قدیمی برگشته و نسخه‌ای جدید با نام Prince of Persia: The Forgotten Sands را توسعه دهد که مراحل توسعه‌ی آن از اواخر 2008 اغاز شد.

در همین اثنا، شعبه‌ی مونترئال با افزایش تعداد اعضای خود، وظیفه ساخت نسخه دوم Assassin’s Creed را نیز بر عهده گرفته بود و تقریبا از اوایل 2008 فرایند توسعه‌ی Assassin’s Creed 2 را آغاز کرد. تعداد افرادی که بر روی نسخه‌ی دوم کار می‌کردند به حدود 450 نفر می‌رسید؛ یعنی سه برابر تعداد اعضای تیم توسعه‌ی نسخه اول. علاوه بر این بودجه هنگفتی نیز در اختیار Patrice Désilets و تیمش قرار گرفته بود و به همین دلیل انتظارات یوبیسافت از این بازی بسیار بالا بود.

 این را هم در نظر بگیرید که یوبیسافت هزینه تبلیغاتی بسیار زیادی را هم برای Assassin’s Creed 2 لحاظ کرد. بازی نهایتا در نوامبر 2009 منتشر شد و با استقبالی بی‌نظیر از طرف همه مواجه شد. Assassin’s Creed 2  از هر لحاظ نسبت به نسخه اول پیشرفت کرده ‌بود و با فروشی نزدیک به 11.5 میلیون نسخه موفق شد Assassin’s Creed را به فرنچایز شماره یک یوبیسافت تبدیل کند.

 Assassin’s Creed 2 و شخصیت Ezio  چنان بین هوادارن و مسئولین یوبیسافت (!) محبوب شد که برای این عنوان، دو دنباله به نام‌های Brotherhood و Revelations ساخته شد؛ هر کدام از این دو عنوان حدود 7 میلیون نسخه فروختند که یوبیسافت را بیش از پیش حریص و متمایل به این فرنچایز کرد. با احتساب نسخه‌های فرعی در طی این ۱۵، حدود ۲۴ نسخه از Assassin’s Creed منتشر شده است؛ ۱۲ نسخه‌ی اصلی و ۱۲ نسخه‌ی فرعی. در سال 2016 فیلمی نیز با اقتباس از این فرنچایز منتشر شد که البته با امتیازات ضعیفی از طرف مردم و منتقدین مواجه شد.

خب، برگردیم به فرنچایز Prince of Persia که با انتشار Assassin’s Creed 2 تیر خلاصی بر پیکره‌ی نیمه جان آن وارد گردید. پروسه ساخت عنوان Prince of Persia: The Forhotten Sands  حدودا دو سال به طول انجامید. در این حین شعبه‌ی مونترئال در سال اول و دوم توسعه‌ی Prince of Persia: The Forgotten Sands، علاوه بر آنکه در ساخت این بازی نقش داشت، بخش اعظم استودیو موظف به توسعه‌ی دو نسخه‌ی Assassin’s Creed یعنی نسخه دوم و Brotherhood بودند و قسمت کوچکتر هم ساخت The Forgotten Sands را بر عهده داشت.

متاسفانه علاوه بر نفرات محدود، بودجه و زمان کمی هم در اختیار سازندگان قرار گرفته بود که به دلیل همین کمبود زمان توسعه، بازی در هنگام عرضه باگ‌ها و مشکلات فنی متعددی داشت. از سوی دیگر، یوبیسافت بازاریابی خاصی هم برای این بازی انجام نداد و تمرکز این کمپانی بر روی توسعه Assassin’s Creed بود و بیشتر بودجه‌های تبلیغاتی نیز برای این سری هزینه می‌شد. حتی تریلرهای خوب و هایپ کننده‌ای نیز برای The Forgotten Sands منتشر نمی‌شد و کاملا می‌توانست حدس زد یوبیسافت صرفا برای رفع تکلیف دارد یک نسخه از Prince of Persia می‌سازد. بازی بالاخره در سال 2010 عرضه شد و آن طور که باید نتوانست انتظارات را برآورده سازد.

اگرچه بازی از برخی مشکلات فنی در ساختار گیمپلی و ضعف روایت داستانی رنج می‌برد اما خب در نهایت تجربه‌ی راضی کننده‌ای را رقم زد. همانطور که گفتیم، به دلیل عدم توجه کافی یوبیسافت به این بازی و تبلیغات نامناسب، در مقایسه با نسخه دوم و Brotherhood نتوانست آنچنان توفیقی حاصل کند و گرچه بر روی 4 پلتفرم منتشر شد، اما فقط توانست نصف عنوان Brotherhood و یک سوم Assassin’s Creed 2 فروش داشته باشد؛ یعنی به طور دقیقتر 3.5 میلیون نسخه.

شاید برای یک بازی خطی اکشن ادونچر این فروش چندان هم کم نباشد، اما از آنجایی که ناشر این بازی یوبیسافت بود، به این رقم راضی نشد و از آن مقطع به بعد بود که مسئولین ارشد این شرکت پی بردند باید کم کم فرنچایز Prince of Persia را بازنشسته کنند. در طی این 15 سال، بالغ بر ۱۶۰ میلیون نسخه از سری Assassin’s Creed در سراسر جهان فروخته شده است که رقمی بسیار عالی است.

در این حال، کل فرنچایز Prince of Persia از سال 1989 تا با الان شاید نهایتا ۱۵ درصدِ این میزان فروخته باشد که البته از دید درآمد حاصله نیز بسیار کمتر از ۱۵ درصد است. این موضوع کاملا مشهود بود که یوبیسافت به سمتی حرکت می‌کند که در وهله نخست سودآوری و میلیون‌ها درآمد آن‌ها از یک بازی تضمین شود. و خب از این نظر، ضمانتی تجاری در فرنچایز Prince of Persia مشاهده نکرد.

جمع‌بندی

با این آمار ارقام و مقایسه فروش این دو سری، حال باید به پاسخ این سوال رسیده باشید که چرا یوبیسافت در این مدت Prince of Persia را به خاموشی فرو برده است. اما آیا این استراحت ۱۲ ساله‌ی فرنچایز Prince of Persia بدان معناست که دیگر هیچگاه نسخه‌ی جدیدی را از این فرنچایز شاهد نخواهیم بود؟ پاسخ واضح است؛ قطعا روزی یک دنباله یا حتی ریبوت از سری ساخته خواهد شد و اینطور نیست که کاملا این سری با خاک یکسان شده باشد. شاید حتی بتوان گفت که ریمیک Prince of Persia: The Sands of Time نشانه‌ای برای احیای این سری در آینده باشد.

با توجه به برنامه یوبیسافت برای ادامه‌ی عرضه‌ی بازی‌های روایت محور و همچنین موفیقت بازی‌های این سبک در سال‌های اخیر، تا حدودی می‌توان این امید را داشت که تا سال‌های آتی، نسخه‌ِ‌ی جدید Prince of Persia نیز معرفی گردد. اما شاهزاده‌ی قصه ما چگونه خواهد توانست دوباره به اوج بازگردد و جایگاهش را از اساسین‌ها پس گیرد؟ برای حصول این نتیجه دو سناریو محتمل است.

سناریو اول اینکه یوبیسافت ریسک کافی به خرج دهد و بودجه، زمان و نفرات کافی را در اختیار استودیوی مونترئال قرار دهد و همچنین این استودیو را از توسعه‌ی کامل نسخه‌ای جدید از Assassin’s Creed معاف کند (بدان معنا که استراحتی کوتاه به Assassin’s Creed داده شود یا اینکه توسعه آن به استودیوهای دیگر محول شود).

سناریو دوم نیز این است که دو یا حتی سه استودیو کوچکتر مانند شعبه‌های سنگاپور، کِبک، فرانسه و … مشترکا نسخه‌ی جدید Prince of Persia را توسعه دهند و البته ایده‌آل‌ترین حالت هم این است که سازندگان اصلی این سری در توسعه آن نقشی اساسی داشته باشند نه تیمی کاملا جدید؛ چراکه در عین استانداردسازی آن برای نسل جدید نیازمند آن است که بازی به ریشه‌های خود پایبند باشد و اشتباه Prince of Persia 2008 دوباره تکرار نشود.

شاید این دو سناریو که بیان کردیم کمی آرمانی به نظر بیاید، اما باید دید یوبیسافت در طی چند سال پیش رو چه سیاستی در قبال IPهای قدیمی خود در پیش خواهد گرفت و آیا به ندای طرفداران قدیمی خود گوش فرا خواهد داد یا خیر. چه بسا موفقیت احتمالی ریمیک Prince of Persia: The Sands of Time بتواند بارقه‌ای از امید را در دل‌هایمان روشن سازد و سیاست‌مداران یوبیسافت را متقاعد کند که مجددا این فرنچایز محبوب و ریشه‌دار را زنده کنند.

امیدواریم که از مطالعه این مقاله لذت برده باشید. در پایان خوشحال می‌شویم نظرات و دیدگاه‌های خود را در مورد فرنچایز Prince of Persia با ما در میان بگذارید.

نویسنده: علیرضا دادگر